Avrupa Birliği AB 2000’li yılların başından beri ABD ve Çin ile kıyaslandığında bilhassa teknolojik alanda Kurtköy travestileri geride kaldığını gördü ve eski kolonyal zenginliği yavaş yavaş erimeye başladı Bunu düzeltmek için programlar oluşturan AB 2007 ve 2008 finansal krizleri yüzünden bunları hayata geçiremedi 2010’lu yıllarda da göç Lara travestileri krizi pürüzüne takıldı
AB stratejistleri geri kalmaya başlayan Avrupa endüstrisini ilerletmek için bir ihtilale büyüme stratejisine muhtaçlık olduğunu fark etti ve bunun üzerine Yeşil Mutabakat ve Dijital Gündem olarak isimlendirilen Levent travestileri ikiz dönüşümü ortaya attı
Birbiriyle temaslı bu büyüme stratejisinin büyük bir bütçeye muhtaçlığı vardı Ayrıyeten AB’nin ana kaynaklarından olan nükleer güç ve kömürden vazgeçmesi gerekiyordu Buna devalar düşünülürken Kovid 19 Maltepe travestileri salgını ortaya çıktı Bu süreçte bilhassa İtalya İspanya Portekiz ve Yunanistan ekonomik badireler içine girdi Salgından ötürü iktisatların çökmemesi için AB Kurulu ortak borçlanma yolunu seçti Bu yolla ortaya çıkan Manavgat travestileri 800 milyar avroluk dev bütçenin büyük oranda dijitalleşmede ve yeşil dönüşümde kullanılmasına karar verildi
İKİZ DÖNÜŞÜM HIZLANIRKEN RUSYA UKRAYNA’YA SALDIRDI
İkiz dönüşüm sürecine paralel formda bir yandan da güvenlikte ABD’den bağımsızlığı öngören stratejik özerklik tartışmaları başladı Birebir vakitte güçte dışa bağımlılıktan kurtulma gayesi de konuşuluyordu Burada ana öge hidrokarbondan yenilenebilir güç ve hidrojen üretimine geçmekti İşte tam bu sırada Rusya Ukrayna savaşı başladı
Bazı yorumcular yalnızca Kiev’in NATO’ya katılma ihtimali üzere siyasi saikleri değil birebir vakitte AB’nin güç ve ekonomik dönüşüm tarafındaki çalışmalarını da Ukrayna’daki savaşın nedeni olarak gösteriyor Gerçekten Rusya’nın hidrokarbon kaynaklarına bağımlılığı sona erdiğinde kendisine muhtaçlık duymayacak olan AB’nin bir çekim alanı haline geleceği ve Ukrayna yahut Gürcistan üzere ülkeleri yanına çekmesinin de kolaylaşacağı fikriyle savaşa giriştiği bedellendiriliyor Sonuçta AB’nin kaynaklarını savaşa aktarmaya başlaması yeşil dönüşüm ve dijitalleşme eforlarını sekteye uğrattı
Bu sırada AB içinde de farklı dinamikler ortaya çıkıyor İtalya’daki seçim bunun en bariz örneklerinden Çok sağın AB’nin üçüncü büyük iktisadı İtalya’da iktidara gelmesinden sonra Birliğin içinde nasıl tartışmalar olacağı Brexit gibisi akımların ortaya çıkıp çıkmayacağı üzere bilinmezlikler bulunuyor İleride misal bir durumun Almanya üzere AB’nin lokomotifi sayılan bir ülkeye sıçraması halinde bunun nereye evrileceği Birliğin geleceği açısından büyük ehemmiyet taşıyor
ENERJİ VE BESİN ARTIK AVRUPA İÇİN GÜVENLİK MESELESİ
Yeşil dönüşüm ve dijitalleşmenin ana ögesi gücün ehemmiyet kazanmasının yanı sıra besin güvenliği AB nin geleceği için büyük ehemmiyete sahip Zira iklim değişikliğiyle yaşanan kuraklık ve sel üzere tabiatın reaksiyonları besin arzında dert yaratıyor Ukrayna savaşında görüldü ki bugün kışı nasıl geçireceğini düşünen AB için güç ve besin artık güvenlik sorunu oldu
AB SAVAŞTAN SONRA BÜYÜK SIÇRAMA YAPABİLİR
Ukrayna daki savaş bir taraftan AB için fırsatlar sunuyor Savaş ebediyen sürmeyecek ve bir gün bitecek AB de bu sırada güçte bağımlılıktan kurtulmak için yapacağı yatırımları hızlandırırsa gelecek 5 10 yıl içinde büyük bir sıçrama yapabilir
Birliğin en büyük iktisadına sahip Almanya nın Ukrayna daki savaştan çıkardığı ders Rusya ya olan güç bağımlılığından kurtulması gerektiği istikametinde Güç bağımsızlığını ele almak için nükleerin yeşil güç sınıfına alınması kömürün yine kullanılması üzere devalar gündeme getiriliyor Bu süreçte ABD Avrupa’yı LNG’ye yönlendirmeye çalışsa da AB hidrokarbon arayışı içinde görünüyor Ayrıyeten Afrika Orta Asya Latin Amerika üzere bölgelere açılım yapmak için çabalıyor Tüm bunları gerçekleştirebilmek için de teknolojik ve ekonomik üstünlüğe muhtaçlık duyuyor
AB’nin kısa vadede maksadı bu kışı geçirmek sonraki kışa da hazırlıklı olmak Bunları yaparken asıl besin ve güçte kendine yetebilirliğe odaklanacak Burada muhtaçlık duyduğu oyun değiştirici ise teknoloji AB uzun devirli stratejilerini bu tarafta geliştiriyor Sonuçta Ukrayna savaşıyla şu anda yavaşlayan yeşil ve dijital dönüşüm savaş sonrası periyotta daha da ivme kazanabilir
AB NİN TÜRKİYE İLE İŞ BİRLİĞİNE GEREKSİNİMİ VAR
Türkiye güçte ve besin güvenliğinde tedarik zincirlerinin devamlılığında belirleyici kıymet taşıyor Bu belirleyici rolünü bilimsel araştırma ve teknolojideki çalışmalarıyla daha ileri taşımakta Türkiye AB bağlarında mevcut siyasi tıkanıklık nedeniyle günün gereksinimlerine cevap verecek ve karşılıklı çıkarlara uygun yeni üst seviye diyalog kanalları kuruluyor Örneğin 15 Kasım’da düzenlenecek Bilim Araştırma Teknoloji ve Yenilikçilik Bahisli Yüksek Seviyeli Diyalog Toplantısı üzere bakan düzeyindeki üst seviye temaslar Türkiye AB bağlantılarında yeni ufuklar açıyor Ayrıyeten tarım konusunda yeni başlatılan diyalog süreci de besin güvenliğiyle ön plana çıkmaya başlıyor İklim ve sıhhat alanlarındaki yüksek seviye diyalogların da vaktin ruhuna uygun iş birliği alanları olduğu görülüyor
AB nin son vakitlerde Türkiye ye yönelik yaptığı tenkitlerin içinde bulunduğu durumdan kaynaklandığı söyleniyor Türkiye nin bölgesel ve global gücünü artırması Ukrayna daki savaşta oynadığı rol Kafkaslar’daki tesiri güç ve besin alanlarında artan çalışmaları nedeniyle kimi kesitlerin rahatsızlık duydukları ve Türkiye ye karşı Ege ve Akdeniz deki problemleri ön plana çıkarmaya başladıkları değerlendirmesi güçleniyor Bu değerlendirmelerinin gerisinde Türkiye nin artan global rolünün Yunanistan ile ortasındaki makası yalnızca askeri alanda değil iktisat ve teknoloji alanında da açması kaygısı yatıyor Türkiye için son yıllarda gurur vesilesi olan insansız hava araçlarının bugün yalnızca savunma endüstrisinde değil örneğin tarım üzere öbür alanlarda da kullanılması hidrojen yakıtıyla 20 dakika yerine 80 dakika uçarak zirai ilaçlama yapacak araçların geliştirilmesi ve gibisi teknolojik çalışmalar bu noktada büyük kıymet kazanıyor Özel bölümün bu çeşit çalışmalarının kamu ve akademiyle yürütülmesi ve hızlandırılması bilhassa Türk müteşebbislerin ve özel kesimin bu cins çalışmaların ve bilhassa gücün değeri konusunda büyük farkındalık sahibi olması vurgulanıyor
AB ile Türkiye ortasındaki iş birliği alanlarından bir oburu de göç Birçok bilim insanı gelecek yıllarda savaş iç çatışma üzere etkenlerin dışında iklim değişikliği ve kuraklık kaynaklı göç hareketlerinin oluşacağı üzerinde uzlaşıyor Buna hazırlıklı olmak ismine Türkiye AB iş birliğinin göç konusunda da ilerletilmesinin kıymeti vurgulanıyor Türkiye ve AB heyetleri halihazırda hudut idaresi alanında projeler geliştirmek üzere çalışmalar yürütüyor
Burada temel sıkıntı Avrupa’nın her alanda güvenliğinin Türkiye’den başladığının görülmesi çünkü Avrupa nın güvenliğinin Akdeniz ve Ege den başladığı yanılsaması oluşturulmaya çalışılıyor Halbuki tedarik zincirlerinin istihkamı güç ve besin güvenliği göç iklim değişikliği üzere önemli sıkıntılarda AB nin Türkiye ye muhtaçlığı var Türkiye ile somut ve önemli iş birliği olmadan bu problemlerde istediği düzeylere ulaşması sıkıntı AB hudutlara duvar örerek göç konusunda başarılı olma bahtı bulunmadığını anlamak zorunda değerlendirmesi geçerliliğini koruyor
TÜRKİYE’YE ÖN YARGIYLA DEĞİL SAĞDUYUYLA BAKACAK AKIL GEREKLİ
Neticede AB için önümüzdeki periyodun ana sınamaları besin üretimi ve güvenliği ile güç ve göç olacak üzere görünüyor AB’nin bunların altından kalkabilmesi için Türkiye ile yapacağı iş birliği belirleyici özellikte
Sorunlara kısa vadeli tahliller bulmak ismine AB’nin tek taraflı düzenlemelere gitmesi Birliği mevcut kaygan tabanda içine kapalı biçimde izole hale getirebilir Bu yüzden Türkiye ile iş birliği AB için gelecek devirde kıymetli Üstelik 85 milyonluk Türkiye’nin Orta Doğu’da Orta Asya’da Kafkaslar’da Balkanlar’da aktif bir aktör olmasının yanı sıra çok taraflı dış siyasetiyle Orta Doğu’dan Orta Asya’ya Afrika dan Latin Amerika’ya uzanabilen bir NATO müttefiki ve AB adayı ülke olduğunun unutulmaması gerekiyor
Türkiye üzere kıymetli özellikleri olan bir ülkeyle bağların ön yargıyla ve kimi AB üyelerinin dar görüşlü tek taraflı bakış açısı doğrultusunda değil iş birliği ruhuyla ve pragmatik anlayışla kurulması AB’ye de yarar getirecektir Türkiye’nin başarılarından rahatsızlık duymayan bunu tehdit olarak algılamayan tam bilakis bu muvaffakiyetleri ortak çıkarlar için kullanma iradesine sahip bir akıl ve sağduyunun ortaya çıkması gerekiyor