Türkiye’yi dünyaya tanıtan yerli ve milli savunma sanayii ürünü hangisi diye sorsak neredeyse herkesin ortak cevabı insansız hava araçları olur… S/İHA’larda ortaya konan muvaffakiyet ve bu platformların harp alanına tesiri ülkemizi bu alanda süratle doruğa yanlışsız taşıdı. Bugün Türkiye SİHA’lar konusunda dünyanın sayılı güçlerinden biri.
Aslına bakılırsa misal bir kıssa insansız deniz araçları için de pek mümkün görünüyor… Üç tarafı denizlerle çevrili olan ve bilhassa Ege’de çok sayıda ada-adacık nedeniyle durum üstünlüğünü kimi noktalarda kaybedebilen Türkiye, yerli ve ulusal imkanlarla ürettiği insansız deniz araçları sayesinde hem Mavi Vatan’da çok kritik bir kabiliyet kazanıyor hem de hasımlarının olası tesir alanlarına oyun değiştirici platformlarla müdahil oluyor.
Bu noktada küçük bir parantez açmak ve Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı’na (SSB) bu bahiste hakkını teslim etmek gerekiyor. İnsansız deniz araçlarının kısa vakitte böylesine gelişmesinde SSB Lideri Prof. Dr. İsmail Demir ve takımının çok büyük katkısı var.
Marlin SİDA’dan Kuzgun-KY atışı ne manaya geliyor?
Ülkemizin bugüne kadar ürettiği en gelişmiş insansız deniz platformu olan Marlin SİDA geçtiğimiz günlerde TÜBİTAK-SAGE imzalı Kuzgun-KY füzesini ateşledi.
Peki bu atış neden değerli? Türkiye’nin SİHA’lar kadar SİDA’larda da ortaya koyduğu bu vizyon nasıl okunmalı? Daha da kıymetlisi yakın ve orta gelecekte bizi bu alanda neler bekliyor? Bu soruların cevaplarını Savunma Sanayii Araştırmacısı Anıl Şahin ile konuştuk.
”Su altı ve su üstü için çok gelişmiş platformlar üretiyoruz”
Şahin’e Marlin’den yapılan Kuzgun-KY atışını soruyoruz. Öncesinde genel bir çerçeve çiziyor ve Türkiye’nin Silahlı İnsansız Deniz Aracı (SİDA) alanında çok kısa müddette birbirinden farklı eserler çıkardığı bilgisini paylaşıyor.
”Dünya’da bu alanda öncü ülkenin Türkiye olduğunu söylesek, muhakkak mübalağa etmiş olmayız” dedikten sonra da bu argümanını somut münasebetlerle tane tane anlatmaya başlıyor. Üzerinde birinci durduğu mevzu Ankara’nın yalnızca su üstü gayelerine yönelik SİDA’lar üretmediği…
Elektronik Harp ve Denizaltı Harbi üzere gelişmiş yeteneklere haiz SİDA’ların geliştirildiğini, öte yandan ‘sürü’ kabiliyetine sahip silahlı ve silahsız İDA’ların da hayata geçirildiğini öğreniyoruz. Şahin’in aktardığına nazaran bu yıl içerisinde en az 3-4 farklı SİDA, Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na teslim edilecek.
Yerli/milli SİDA’lardan yapılan atışlar
Marlin’den Kuzgun-KY atışı son derece bedelli. Nedenine gelmeden evvel başka SİDA’lardan yapılan kimi örnekleri de paylaşıyor Anıl Şahin.
İlk olarak ULAQ SİDA tarafından CİRİT Lazer Güdümlü Füze atışı gerçekleştirilmiş. Akabinde SALVO SİDA tarafından yeniden CİRİT Füzesi atışı yapılmış.
Marlin’de ise daha farklı bir atış var… Atılan füze, Türkiye’nin savunma sanayiindeki gözbebeği kurumlarından biri olan TÜBİTAK-SAGE imzalı Lazer Güdümlü Kuzgun-KY. Bu füze, CİRİT’e nazaran biraz daha uzun menzilli ve daha ağır bir harp başlığına sahip.
Anıl Şahin bu durumu ”Yani bir taraftan misyon çeşitliliği artarken, bir taraftan da birebir misyonda kullanılacak yararlı yük çeşitliliği de arttırılıyor” cümlesiyle özetliyor.
SİDA’ların harp alanındaki varlığı neden değerli?
Marlin ve öteki platformların başarısı ortada… Lakin sıkıntıyı daha düzgün anlayabilmek ismine ”SİDA’lar neden kıymetli?” sorusunu yöneltiyoruz Şahin’e:
“SİDA’ların en büyük avantajı, tıpkı SİHA’lar üzere sarf edebilir bir platform olmaları. Yani kaybetsek de sorun değil. Zira içinde insan yok ve maliyet olarak da ucuz. Münasebetiyle sizin çeşitli sebeplerden dolayı hücumbot ya da korvet üzere rastgele bir beşerli yüzer unsurunuzu sevk etmek istemediğiniz bölgelere SİDA’ları rahatlıkla sevk edebileceksiniz. Yalnızca sevk etmekle kalmayıp, gerektiğinde SİDA’lar aracılığıyla angajman da gerçekleştirebileceksiniz.
Değeri 400-500 milyon dolara ulaşan, inşa müddeti 4 yılı bulan korvetlerin olduğu bir ortamda SİDA’lar üzere düşük riskli sarf edilebilir platformlar hayat kurtarıcı ve muharebe kazandırıcı tesire sahip. Türkiye, bu etkiyi evvelden anladı ve ona nazaran adımlarını atmaya başladı. Geç anlayacak ülkeler ise Türkiye’nin SİDA alanındaki potansiyel müşterileri konumundalar.”
”Dünyada bu alanda 1 numarayız”
Savunma sanayii denildiğinde doğal olarak ABD, Rusya, Çin, ortak hareket eden AB ülkeleri akla geliyor. Türkiye’nin birtakım alanlarda saydığımız ülkelerin bulunduğu lige çıktığını biliyoruz. SİDA’lardaki durumu da merak ediyoruz…
”Dünyada mutlaka bu alanda ayakları yere basarak ilerleyen birinci 3 ülkeden birisiyiz. Hatta şahsi değerlendirmem, çok net bir halde eldeki açık kaynak bilgiler açısından birinci olduğumuz yönünde” diyor Şahin.
SİDA geliştirmek kadar onları tesirli bir halde kullanmamızı sağlayacak operasyonel konseptler gerektiği konusu da dikkat çeken bir başka konu. SİHA’ları çok faal kullanarak bu konseptleri oluşturduğumuza değiniyor Şahin. SİDA’ları da envantere erken aldığımız ve onlarla daha fazla çalışabileceğimiz için denizlerde de emsal konseptleri oluşturmamız daha kolay olacak ve bu da bizi öncü bir ülke yapacak.
”Amiral gemiler ülkelerin ‘yumuşak karnı’ olabiliyor”
SİDA’lardan bahsederken alandaki kimi örnekleri de anımsamak gerekiyor. Bilhassa de Ukrayna-Rusya savaşı sürecinde yaşananları. Moskova yönetiminin Karadeniz’deki asli savaş gemilerinin SİDA ataklarıyla önemli hasarlar aldığına şahitlik ettik.
Anıl Şahin’e nazaran mevcut muharebe kurallarında çok kıymetli ve çok fazla silah yüküne sahip gemiler yapmanız bir işe yaramıyor. Bu gemiler, kullanıcı ülkenin yumuşak karnını oluşturuyor. İki gemisavar füze ile sizin yüz milyonlarca dolar değerindeki amiral geminiz, derin suları boylayabiliyor. Hasebiyle konvansiyonel harp vasıtaları kadar, asimetrik harp vasıtalarına da yatırım yapmak artık bir mecburilik. ”İşte bu SİDA’lar, ‘asimetrik deniz harp vasıtları’ için bir dönüm noktası birebir zamanda” diyor Şahin.
Türkiye çok kritik bir harp kabiliyeti kazanıyor
Şu anda SİDA’ların kullandığı füzelerin menzilleri 8-30 kilometre skalasında değişiyor. Anıl Şahin bir ekleme yapıyor bu bilgiye ve ”Yakın vakitte 60-120 kilometre menzil skalasında seyir füzelerini kullanan Türk SİDA’larını göreceğiz” diyor. Ne kadar yakında sorumuza ise “Belki yarından da yakın” yanıtını veriyor.
Çok daha uzun menzile, gelişmiş güdüm sistemlerine ve sürate sahip bu seyir füzelerinin SİDA’ları epey tehlikeli hale getireceğinin altını çiziyor Şahin ve devam ediyor:
”Bu seyir füzeleriyle bir düşman savaş gemisi de bir düşman tesisi de vurulabilecek. SİDA’ların boyutları nispeten küçük. Haliyle radar ve akustik izleri de hayli düşük. Bu da hasım ögeler için epeyce badire çıkaracak bir öteki konu. İlaveten tıpkı SİHA’larda olduğu üzere SİDA’larda da taarruz paketleri geliştirilecektir.
Yani bir SİDA, düşman ögelerine karşı elektronik-harp uygularken, başkaları ise füze angajmanı gerçekleştirebilir. SİDA’lar epey hafif oldukları için torpidolar tarafından vurulmaları da çok sıkıntı. Yani hasım ögeleri tarafından bakınca, ‘neresinden tutsam elimde kalıyor’ üzere bir durum mevcut.”
2025 çok daha hareketli olacak
Anıl Şahin, Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın her alanda olduğu üzere SİDA alanında da vizyoner bakış açısına sahip olduğunu anımsatıyor ve hasebiyle 2025 yılına kadar Türkiye’nin, SİDA’ları çok etkin bir formda kullanacağını değerlendirdiğini söylüyor.
Yerli/milli SİDA’lardan şu ana kadar CİRİT, KUZGUN-KY ve makineli tüfek atışları gerçekleştirildiğini söz eden Şahin, ”İstenirse çabucak yarın UMTAS yahut LUMTAS füzeleri de atılabilir. Öte yandan ÇAKIR Seyir Füzesi de atışa gün sayıyor” bilgisiyle kelamlarını tamamlıyor.