Haber7 Muharriri Mustafa Yürekli Hakk’a uğurladığımız hadis alimi Prof Dr Raşit Küçük Hocamızı yazılarında anlattı Diyarbakır Escort Yürekli’nin Küçük’ün hayatını ve ilmi çalışmalarını anlattığı yazıları şöyle
PEYGAMBER VARİSİ ALİM RAŞİT KÜÇÜK
Prof Dr Raşit Küçük hocamızı ebedi aleme yolcu ettik Allah rahmetiyle muamele etsin yeri cennet makamı Muğla Escort âli olsun parıltı içinde yatsın
Ölüm haberiyle sarsıldım acım büyük gün uzunluğu kendime gelemedim Ailesine akrabalarına öğrencilerine ve sevenlerine başsağlığı diliyorum
Bu yazıda Raşit Hoca nın hayatına giriş yapacağım Birkaç Antalya Escort yazıyla onu anlatacağım inşallah
Raşit Küçük Hoca Antalya da Akseki ilçesinin Menteşbey köyünde 1947 yılında doğdu ilkokulu köyünde okudu Akseki Antalya ile Konya nın tam ortasında yer alır Eğitim hayatı Alanya Escort birbirine komşu bu iki kentte geçti
Türkiye de açılan birinci 16 İmam Hatip Okulu ndan biri Antalya da bulunmaktaydı ortaokul ve liseyi burada okudu Hayatının birinci on dokuz yılı böylelikle Antalya da geçti Raşit Hoca Antalya için bugün bilinen algısının tersine önemli biçimde dindar bir şehir kaygısı
Yüksek eğitimini Konya Yüksek İslam Enstitüsü nden aldı O yıllarda yalnızca iki tane Yüksek İslam Enstitüsü vardı birincisi İstanbul da açılandır Konya da yetişmişti kişiliğini ve kimliğini orada bulmuştu Konya da Mevlana Sadrettin Konevî Şems i Tebrîzî türbelerinin yaşayanlar üzerinde meydana getirdiği manevi etkiyi anlatmıştı bir sohbetinde
Raşit Küçük Hoca yla 1981 yılında müdürü olduğu Erzurum Yüksek İslam Enstitüsün de tanıştım Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanı yken de birkaç kere ziyaret ettim Kırk yıldır öğrencisiyim desem başım ağrımaz pek çok mevzuyu sordum sohbetlerinden istifade etmeye çalıştım
Prof Dr Raşit Küçük Hoca Konya Yüksek İslam Enstitüsü nden 1970 te babam Hadimül Kuran Ziya Yürekli Hoca 1968 te mezun oldu Babam o yıllarda kent merkezinde İplikçi Cami ve Sahip Cet Cami nde imam hatiplik yaptığından hatırlıyordu Prof Dr Tayyip Okiç in babam Ziya Yürekli Hocaya asistanlık teklif ettiğini anlattım bir sohbetimizde O yıllarda Ziya Yürekli ile Necmettin Erişen hocalar Konya da tarihe geçecek hizmetler verdiler Konyalıların gönlüne taht kurdular
Konya Yüksek İslam Enstitüsü nde Prof Dr Tayyip Okiç hadis hocalarıydı Raşit Hoca öğrencilik yıllarında Okiç e Alanya da yeni keşfedilen Hz Meryem makamının bulunduğu bir mağarayı ziyaretini söylemiş Mağarada Hz Meryem in tedavi edildiği o makamın bir şifa yeri olduğunu söylemiş Tayyip Okiç Hoca da bu söylentilerin gerçeği yansıtmadığını Hz Meryem in o mağaraya hiç gelmediğini anlatmış Oryantalistlerin burası bizim toprağımızdır imajını uyandırmak için Türkiye de Hz Meryem e Hz Îsâ ya ya da sevgililere birçok makam ithaf ettiğini anlatmış Tayyip Okiç Hoca bu oryantalistlerin makam uydurma oyununa ait Antalya da yayımlanan lokal bir gazetede bir yazı yazmasını istemiş ondan
İhsan Süreyya Sırma da doktorasını yapmak için Paris e gitmeden evvel elini öpüp duasını alma hedefiyle odasına gittiğinde Tayyip Okiç in ona birkaç kez peş peşe aman oryantalistlere dikkat et dediğini anlatmıştı
Cumhuriyet devrinde Ankara da İlahiyat ile İstanbul ve Konya da da Yüksek İslam Enstitüsü nün kuruluşuna Prof Dr Tayyip Okiç öncülük edecekti fakat Ankara İlahiyat oryantalizmin kalesi olacaktı Tayyip Okiç Hoca Ankara ilahiyat fakültesinde birtakım akademisyenlerin din bilgisi çok sığ olduğundan Kur ân ın Sümer Tabletleri ndeki yazılardan alıntılarla oluşturulan bir mecmua olduğu ithamında bulunan oryantalizmle uğraş etti
1968 jenerasyonunun tarih sahnesine çıktığı yıllardı üniversitelerde öğrenci olayları başlamıştı gençlik hareketleri 12 Eylül darbesine varan süreçte cuntanın oyununa gelmekteydi Raşit Küçük Hoca da 1968 neslinin İslamcı kanadındandı Yüksek İslam Enstitüsünde okurken geleceğe yönelik mesleğine ait hedeflerim vardı dedi Akademik çalışma yapmayı düşünüyormuş
Raşit Küçük Hoca Konya da öğrenciyken yapıan 1969 seçimlerinde Necmettin Erbakan bağımsız milletvekili seçilip Ulusal Görüş partilerinin birincisi olan Ulusal Nizam Partisi ni kurmuştu Erbakan ı 1969 Konya seçiminden tanıyordu
Mezun olunca Erzurum a gelen Raşit Küçük Hocanın dört yılı İmam Hatip Lisesi yedi yılı da Yüksek İslam Enstitüsünde öğretmenlik ve idarecilikle geçti Konya üzere Erzurum da Selçuklu ve Osmanlı periyodu yapıtlarıyla öne çıkan bir kentti
Erzurum Yüksek İslam Enstitüsü nü Prof Dr M Cevat Akşit Hoca kurmuştu o da devam ettirdi İkisi de İskenderpaşa Gümüşhanevi Dergahı nda Mehmet Zahit Kotku Hoca dan ders almışlardı İmalcisi ve direktörü olduğum senaryosunu yazdığım Hocaefendi Mehmet Zahit Kotku Belgeseli ne röportaj vermiş Gümüşhanevi Dergahı nı ve Mehmet Zahit Kotku Hoca nın hizmetlerini anlatmıştı
Erzurum büyük âlimlerine yetişmişti bu saygın hocalarından istifade ettiğini söylerdi Bilhassa müftü Osman Bektaş Halis Emek Mazhar Taşkesenlioğlu Horasan müftüsü diye maruf Sıddık Belet Ali Küçük Ömer Karakuş Mehmet Tavlaşoğlu üzere hoca efendilerin bir kısmından ders okudu bir kısmına da öğrencilerini yönlendirdi Ben de Raşit Küçük Hoca nın referansıyla Osman Bektaş ve Halis Emek hocalardan teberrüken ders aldım
1980 li yılların başında Atatürk Üniversitesi nde çok kıymetli öğretim üyeleri vardı pek birçoklarını hem tanıdı hem de kendilerinden yararlandığını söylerdi Yusuf Ziya Kavakçı İslami İlimler Fakültesi dekanıydı Merhum Ruhi Özcan Şerefatten Gölcük Suat Yıldırım Sadık Kılıç İhsan Süreyya Sırma merhum İbrahim Canan üzere hocalar vardı okulun öğretim takımında Doktorasını Erzurum da İslami İlimler Fakültesi nde başlayıp İstanbul da Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nde bitirdi
Erzurum Raşit Küçük Hocanın ilmi hayatında mesleğinde çok kıymetli bir yere sahiptir ilmî birikimimin büyük kısmını orada edindiğini söylerdi
Erzurum un mert ve cömert insanlarını daima hürmetle andı Erzurum da edindiği dostlukları ömür uzunluğu sürdürdü
Peygamber varisi alim olma onuruyla hareket eden Raşit Küçük Hoca yla içeriden tanılık ettiği 12 Eylül 1980 darbesinden sonra Türkiye de Yüksek İslam Enstitüsün ün ilahiyat fakültesine dönüştürülmesi olayını birkaç sefer konuştum Bu mevzuyu yazacağım
Kısaca Raşit Küçük Hocamızın hem ilahiyat fakültelerinde hem de Diyanet İşleri Başkanlığı nda yaptığı hizmetleri ilmi hayatını ve akademik uğraşını ana sınırlarıyla anlatacağım
RAŞİT KÜÇÜK’ÜN İLAHİYATLARA BAKIŞI
İslam Araştırmaları Merkezi Başkanlığı Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanlığı ve Din İşleri Yüksek Heyeti Başkanlığı misyonlarında bulunmuş ve pek çok öğrenci yetiştirmiş olan hadis âlimi Prof Dr Raşit Küçük Hocamız 22 Kasım 2022 Salı günü ebedi aleme göç etti Raşit Küçük Hocamız bir müddettir kanser nedeniyle hastanede tedavi görüyordu Hocamıza Cenab ı Allah tan rahmet yakınlarına ve öğrencilerine baş sıhhati dilerim
Hocamızın hayat kıssasına bakıldığında Antalya İmam Hatip Okulu 1966 ve Konya Yüksek İslâm Enstitüsü nden 1970 mezuniyetinden sonra akademik çalışmaların ana eksen oluşu çabucak dikkat çekmektedir Erzurum Atatürk Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi nde başladığı doktora çalışmalarını 1978 İstanbul Marmara Üniversitesi Toplumsal Bilimler Enstitüsü nde tamamladı 1984 1997 de doçent 2003 te profesör unvanını aldı
2007 2011 yılları ortasında 2007 2011 yılları ortasında Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nde dekanlık yaptı Tıpkı periyotta Marmara Üniversitesi Senatosu ve Marmara Üniversitesi İdare Şurası üyelikleri yanında Yüksek Öğretim Şurası İlâhiyat Ulusal Komitesi üyeliği ve başkanlığı Yüksek Öğretim Heyeti Yurt Dışı İlâhiyat Alanı Denklik Alt Komitesi başkanlığı vazifelerinde bulundu Marmara Üniversitesi Senatosu ve Marmara Üniversitesi İdare Şurası üyelikleri yanında Yüksek Öğretim Şurası İlâhiyat Ulusal Komitesi üyeliği ve başkanlığı Yüksek Öğretim Şurası Yurt Dışı İlâhiyat Alanı Denklik Alt Komitesi başkanlığı misyonlarında bulundu Ömrünü üniversiteye ilme yüksek din öğretimine ve gençliğe adadı
Türkiye nin dini hayatını canlandırmak için canhıraş çalıştı 2011 2014 yılları ortasında Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Heyeti başkanlığı yaptı ve buradan emekli oldu Tıpkı yıl başladığı Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi İSAM başkanlığı misyonunu 2022 yılı Eylül ayına kadar sürdürdü 2012 den beri Türkiye Bilimler Akademisi TÜBA aslî üyesidir Birebir vakitte çok sayıda vakıf dernek ve sivil toplum kuruluşunun kurucusu ve üyesidir Türkiye Alimler Birliği nin kurucuları ortasındadır
22 Kasım 2022 Salı günü İstanbul da vefat etti ve Fatih Camii hazîresine defnedildi
ÜNİVERSİTE VE YÜKSEK DİNİ ÖĞRETİMİ TARİHİ
Prof Dr Raşit Küçük Hocamızla birkaç defa ilahiyat fakülteleri üzerine konuştum
Raşit Hoca yüksek öğretim ve yüksek dini öğretimİ ayırımı yapmıyordu Üniversitenin dünü bugünü ve yarınını bir bütün olarak ele alıyordu Yüksek dini öğretiminin üniversitenin ruhunu hedefini ve tabiatını belirlediğini düşünüyordu
Bugün üniversite denilince toplumsal bilimlerden sıhhat fen ve teknik bilimlere kadar çeşitli alanlarda ve yüzlerce disiplinde bilgi üreten eğitim veren kurumlar akla gelir Meğer yalnızca ülkemizde değil dünyada yükseköğrenimin tarihinde dini ilimler merkezi bir role sahip olmuş yükseköğretim çoğunlukla dini ilimlere hasredilmiştir
Batıda bile esaslı üniversitelerin atası olarak kabul edilen birinci üniversite ve kolejler dini hedeflerle kurulmuş okullardı Batı daki bu üniversitelerin pek birçoklarının kilise ile gerek idari gerekse finansal bağları günümüzde de devam etmektedir Başka taraftan Rönesans sonrası eğitim dini kurumların uhdesinde bir iş olmaktan çıkmıştır Ulus devletler kendi gereksinimlerine uygun insan yetiştirmek için çağdaş üniversiteler kurmuşlardır
Modern üniversite insanı ilah ismine değil devlet ve iktisat ismine eğitmek ve toplumu mükemmelleştirmek için bilgi üretir ve yayar Araştırmalar gerek kilise ile bağını devam ettiren üniversitelerin gerekse devlet üniversitelerinin sekülerleşmeden hissesini güçlü biçimde aldığını göstermektedir
Öte yandan kilise ile bağını devam ettiren üniversitelerde çok daha ağır olmak üzere üniversitede din farklı biçimlerde var olmaya devam etmektedir Modern üniversitede din teoloji ve dini araştırmalar programlarının yanı sıra akredite edilmiş öğrenci kulüpleri yerleşke rahipleri ve vaizleri toplumsal tertipler vb üzerinden kendine yer bulmaktadır
İslam medeniyetinde din merkezli yüksek öğretim ilah ismine değil İslam toplumu ismine toplumun toplumsal kültürel ekonomik ve politik muhtaçlıklarını karşılarken devletin bürokrat ve memur gereksinimini da görür Bu yüzden İslam üniversiteleri olan medreseler hem İslam tarihine İbn Sina Farabi ve Gazali üzere büyük ilim adamları kazandırmış hem de insanlığın ilmi başarılarına da büyük katkıda bulunmuştur
Raşit Hocanın ilahiyat fakültelerine ait ana tespiti de şudur Türkiye de çağdaşlaşma ve Batılılaşma süreci içerisinde din eğitimiyle ilgili bahisler ne kadar ve nasıl olacağı çağdaşlaşma gayesini sekteye uğratıp uğratmayacağı ile irtibatlı bir biçimde ele alınmıştır Yüksek din eğitimi ve öğretimi açısından dini dışlayan katı laik anlayışın muhakkak olumsuz sonuçları oldu Öncelikle din ve din eğitimi değersizleştirilmeye çalışıldı Devletin yüksek din eğitimi veren kurumlardan aydınlanmanın getirdiği fikirleri aktarma dışında bir talebi olmadı Dine toplumu direktörün yumuşak bir aleti olarak yalnızca araçsal bir değer verildi Din ve dinî alan akademik seviyede ihmal edildi Dinle ilgilenmek yobazlık gericilik şeriatçılık üzere nitelemelerle anıldı Böylesi bir ortamda ilahiyat fakültelerine sayı ve kalite bakımından kâfi düzeyde insan kaynağı aktarılamamıştır Kopuş birikimin aktarılmasını olumsuz etkilemiş ve böylelikle dine gereğince kıymet verilmesini engellemiştir Hâkim pozitivist bilim ve tarih anlayışı ise dinî metinler tarihî kaideler ve aktüel olayların sağlıklı bir halde anlaşılmasını engellemiştir Seçmeci tek tip ve toplumsal koşulları ihmal edip önemsemeyen bir tarih anlayışı güçlenmiştir Batıcı iktidar seçkininin dini dışlaması ilgililerini değersizleştirmesi ve etiketlemesi ise öğrencilerini ve öğretim üyelerini savunmacı inançsız ve dert dolu olmaya itmiştir Bu ortamda geçmişin sağlıklı bir muhasebesinin yapılabilmesi aktüelin nitelikli ve gerçekçi bir biçimde çözümlenebilmesi ve geleceği inşa edebilme gücü mecburî olarak hudutlu olacaktır
Türkiye deki birinci ilahiyat fakültesi 1949 yılında Ankara Üniversitesi ne bağlı olarak açıldı Daha sonra 1959 dan başlayarak 1980 li yıllara kadar sekiz de Yüksek İslam Enstitüsü 1971 de de Erzurum Atatürk Üniversitesine bağlı İslami İlimler Fakültesi açıldı 1950 1970 li yıllar Türkiye sinde din bilimleri alanındaki yetersizliğe ve öğretim elemanı teminindeki zahmetlere karşın Yüksek İslâm enstitüleri hizmet verdikleri otuz yıl boyunca beklentilerin de ötesinde başarılı olmuştur Gerek din eğitimi ve öğretiminde gerek din hizmetlerinde gerekse akademik alanda İslâm dininin temel kaynaklarına dayanan İslâmiyet in dinî ve kültürel birikimiyle bağını sürdüren birebir vakitte çağdaş dünyanın bilimsel ve insanî pahalarını hakikat kavrayıp pahalandıran bu yeni zihniyet sayesinde topluma yönelik din ve kültür hizmetlerinde kıymetli aralar kat edilmiştir Türkiye de ve yakın coğrafyasında din merkezli siyasal ve toplumsal oluşumların ve ideolojik çekişmelerin ağır ilgi gördüğü bir periyotta Yüksek İslâm Enstitüleri İslâm dininin öteden beri istikrarı ve itidali temsil eden ana çizgisini din hizmetinin gerektirdiği kucaklayıcı anlayışı koruyarak dinî araştırma eğitim ve öğretim faaliyetlerini sürdürmüştür
Yüksek İslâm enstitülerinin 1982 de İlâhiyat fakültelerine dönüşmesi esnasında ve sonraki yıllarda birçok yeni İlâhiyat Fakültesi nin açılması sürecinde öğretim elemanı ezası çekilmemesinde enstitülerin sağladığı potansiyelin katkısı büyük olmuştur Tekrar Türkiye de radikal dinî oluşumların tutunamaması bu noktada sağduyulu bir toplumsal halin yerleşmiş olması ve Türkiye nin İslâm ülkeleri ortasında büyük prestij kazanmasında da Yüksek İslâm Enstitüleri yanında enstitü mensuplarının akademik ve tanınan seviyedeki yayınlarının da kıymetli rolünün bulunduğunu belirtmek gerekir
İLAHİYATA BAKIŞI
Raşit Küçük Hoca ya nazaran günümüz şartlarında ilahiyat ismi verilen yüksek din eğitimi ve öğretiminin üniversite bünyesi içindeki varlığı dini dünyevi bilgi ayrımının sancıları dâhil olmak üzere dini hayatın değişim ve dinamiklerinin de etkisi altındadır Yüksek din öğretimi kurumları gelenek ile çağdaş ortasındaki değişim çizgisinde hem dini bilgiyi taşıyan ve üreten bu bakımdan topluma istikamet veren hem de toplumun ve iktidarların din tasavvuru elinde amaçları programı işlevi değişim gösteren kurumlardır
Raşit Hoca nın şu tespiti çok kıymetli Türk eğitim ve öğretim tarihinde ilâhiyat fakültelerinin kıymetli bir yer işgal etmektedir Yüksek düzeyde din eğitimi ve öğretimi misyonunu yürütme araştırma ve doktora çalışmalarını gerçekleştirme eser telif edip yayın dünyasına sunma öğretim elemanları ve mezunları vasıtasıyla halkın dinî gereksinimlerine yanıt verme yurt içinde ve yurt dışında dinî misyonları yerine getirme din bilgisi ve ahlâk öğretmenliğiyle imam hatip liselerinde meslek dersleri öğretmenliği yapma kamuya ilişkin ve sivil kuruluşlarda çeşitli memuriyet ve hizmetleri ifa etme vb işlevler ilâhiyat fakültelerinin ehemmiyetini apaçık ortaya koymaktadır
Sonuçta İslâm niyet ve ilmî geleneklerinin kendi bağlamlarında anlaşılması yani üretilen kavram kuram tahlil ve yorumların içinde doğdukları toplumsal siyasal ve ekonomik kaidelerle anlaşılması ihmal edilmiş üretimin sekteye uğraması sebebiyle ilahiyat alanındaki birikim zayıflamış ve doğal sürecinde daima gelişen bir bilgi birikimine gereksinim duyan dinî anlayışın yenilenmesinde kesintiler olmuştur Bunların büyük kısmı bugün aşılmış ve aşılmaktadır
Yüksek din eğitimi kurumlarımızda değişimin en kıymetli münasebetlerini toplumsal gereksinimlerin çeşitlenerek artması tek tipli öğretimin olumsuz sonuçlar doğurması mevcut programların istihdam alanlarına yönelik olmaması milletlerarası boyutun ihmal edilmesi ve strateji eksikliği oluşturmaktadır
Raşit Hoca nın bugünkü ilahiyat fakültelerine bakışını şöyle özetleyebilirim Bugün varlık yokluk çabasının ve meşruiyet savunularının ötesine geçerek eğitim öğretim faaliyetlerimizin amaçlarını niteliğini pahalandırmak için uygun bir yerde bulunuyoruz Günümüz şartlarında öbür çok uca savrulmadan din devlet bağlarını sağlıklı bir yere oturtmak ve ilerlemeci Pozitivist tarih anlayışının son tesirlerinden kurtulmak yüksek din eğitim ve öğretimini de olumlu bir tabana oturtacaktır Bu mevzu ülkenin muhtaçlık duyduğu siyasal istikrar ve barış ortamı açısından da hayati değerdedir