Enerji ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı ve Savunma Sanayii Başkanlığı işbirliğiyle Eti Maden ve SSTEK şirketlerinin iştirakinde “Bandırma Bor Karbür Üretim Tesisi” açıldı.
“BOR KARBÜRÜN BÖLÜMLERDEKİ PAZARI 60 MİLYAR DOLAR”
Eti Maden Genel Müdürü ve İdare Şurası Lideri Serkan Keleşer, bor karbürün bölümlerdeki pazarının 60 milyar dolar olduğunu hatırlatarak, Türkiye’nin bu türlü büyük bir pazara açıldığını lisana getirdi.
“120-150 DOLARLIK BOR CEVHERİ TESİSTEN 1.100-1.200 DOLARA ÇIKIYOR”
Bandırma’daki tesislerde bor cevherini borik aside (etkisi az, beyaz, sedef görünümde bir unsur, asit borik) çevirdiklerini aktaran Keleşer, şöyle konuştu.
Bandırma’mız bizim olağan, klasik borik asit dediğimiz eserleri de ürettiğimiz bir yer. Bu tesislerde görmüş olduğunuz tonu 120-150 dolar olan bor cevherini borik aside çeviriyoruz. Katma kıymetini teğe yedi, teğe sekizlere getiriyoruz ve 1.100-1.200 dolarlara çıkıyoruz.
ÜRÜN İŞLENEREK BEDELİ TEĞE 7, TEĞE 300 KAT ARTIRILIYOR
Tesiste, borik asidi petrokok (ısıl bedeli yüksek, katı yakıt) ve grafitle (bir karbon minareli) karıştırarak bor karbür tozu elde edeceklerini aktaran Keleşer, şunları kaydetti:
Bu bor karbür tozundan da zırh, roket nozulu (kimyasal tepki sonrası açığa çıkan yüksek sıcaklıktaki gazların atılmasının sağlandığı yer), kumlama nozulu (basınçlı hava ile kum püskürtme sürecinde kumlama hortumunun ucuna takılan ve aşındırıcı granülün istenilen formda ve ölçüde püskürtülmesini sağlayan kum püskürtme memesi), yenilenebilir güçlerde kullanılan materyaller yapılıyor. Burada da tonu 35-45 bin dolara gelmiş bir eserden bahsediyoruz. Yani tonu 120-150 dolardan 1.000-1.200 dolara, 35-45 bin dolara gelen bir eserden bahsediyoruz. Bedelini teğe 7, teğe 300 kat artırmış oluyoruz.
TÜRKİYE BÜYÜK BİR PAZARA GİRDİ
Keleşer, bor karbür tesisinde yılda 1.000 ton üretim gerçekleştireceklerine işaret ederek, değerlendirmesinde bulundu.
Bu 1.000 tonluk üretim ile zırh, kumlama nozulu, roket nozulu, ekip tezgah ucu yapılacak. Dünyada yaklaşık bu pazarın 60 milyar dolar olduğunu düşünün ve biz o kesime girmiş olacağız. Dünyanın klasik bor eserleri 4 milyon ton, iki milyar dolarlık bir pazar. 2022 yılında Eti Maden bu pazardan 2,674 milyon ton bor satışı yaparak yaklaşık 1,321 milyar dolar aldı, toplamda 2 milyar dolardan. Yüzde 63 pazar hissesine sahip olduk ancak bu taraftan bor karbürün dallardaki pazarı 60 milyar dolar. Artık Türkiye’miz bu türlü bir pazara açılıyor. Biz halihazırda bor karbür üreteceğiz, bor karbür son eserleri yurt dışı firmalarının üretimiyle gerçekleşecek yahut bizim firmalarımız, Türk firmalarımız.
“BOR SERAMİK PAZARINA YANLIŞSIZ BİR YÖNELİM VAR”
Keleşer, bor seramik pazarına gerçek bir yönelimleri olduğuna da değinerek, Türkiye’de 2023 yılında, Cumhuriyetin 100’üncü yılında birinci kez bordan bir bedel zincirini tamamlanacağına vurgu yaparak şöyle devam etti:
Mesela şöyle düşünün, kadro tezgahı ucu 1,25 gram, 1,5 dolar. Tona çevirdiğimizde tonu 1,2 milyon dolar. Yani onu 120-150 dolardan 1.000-1.200 dolara, bor karbür tozu olduğunda da 35-45 bin dolarlara, burada görmüş olduğunuz ekip tezgahı ucunda 1,2 milyon dolara geliyorsunuz. Roket nozulu yapıyorsunuz, 241 gram, 1.000 dolar, tonu 4,1 milyon dolara geliyor. Bilmem anlatabiliyor muyum yapmak istediğimizi? Bizim o 2 milyar dolarlık bor klasik pazarından daha yüksek katma bedelli, uç eserli bor seramik pazarına yanlışsız bir yönlenmemiz var. Çok kıymetli bizim için. Türkiye’de 2023 yılında, Cumhuriyetimizin 100’üncü yılında birinci kere bordan bir paha zincirini tamamlayacağız. Cevher bizde, borik asit bizde, bor karbür tozu bizde ve zırh da yapacağız.
“SAVUNMA ENDÜSTRİSİ VE UZAY HAVACILIKTA KATKI SUNACAK”
Bor karbür üretiminin bilhassa savunma endüstrisi ve uzay havacılıkta ülkeye sunacağı katkıya ait de Keleşer, şu tabirlerini kullandı.
Bu bahsetmiş olduğumuz eserlerin yüzde 100’e kadarı bor karbür. Bor karbür borik asitten, o da bor cevherinden yapılıyor. Dünyanın en kaliteli, en uygun bor cevheri bizde. Bahsettiğimiz eserleri en kaliteli, en yeterli yapmak isteyenlerin Türkiye’nin borunu kullanması gerekiyor. Yani bundan faydalanmamamız mümkün mü? O yüzden heyecanlı bir proje.