Le Monde gazetesi, Fransa’nın Mali’de 2014’ten beri devam eden “Barkhane” askeri gücünü çekmesinin yankıları sürerken Burkina Faso’da Fransız özel kuvvetlerinin bulunduğu üssün yaşanan darbe sırasında gaye alınması ve Rusya’nın tesirinin kıtada giderek artmasının Paris’i, askeri varlığını ve emellerini tekrar gözden geçirmeye ittiği yorumunu yaptı.
Gazetenin “Fransa, Afrika’da askeri emellerini yine tanımlama zorluğuyla karşı karşıya” ve “Rusya, Afrika’da piyonlarını Mali’den Burkina Faso’ya kadar nasıl ilerletiyor “ başlıklı iki makalesinde Fransa’nın kıtada varlığını müdafaa gayretine girdiği ve Rusya’nın atılımlarıyla bu uğraşının “sekteye uğradığı” belirtildi.
Makalelerde Fransız Savunma Bakanlığının Burkina Faso’daki gelişmeler üzerine kıtadaki üslerini yine pozisyonlandırma sürecini yavaşlatarak durum değerlendirmesine girdiği söz edildi.
Paris makamlarının bu gelişmeleri kendilerine yönelik “uyarı atışı” olarak gördüğü değerlendirmesinde bulunan Le Monde, Burkina Faso’nun uzun yıllardır Fransız üslerine mesken sahipliği yaptığına dikkati çekti.
FRANSA, “MAYINLI SAHEL DOSYASINI” REVİZE EDİYOR
Haberde, “Sahel bölgesi” belgesinin Fransa’nın elinde “mayınlı dosyaya” dönüştüğüne işaret edilerek, “Fransız Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 14 Temmuz’da Afrika’daki askerlerinin durumunu sonbaharda gözden geçireceğini açıklasa da 2024-2030 askeri yasa tartışmaları nedeniyle bu takvim uzadı.” denildi.
Savunma Bakanlığı yetkililerinin “Şimdi Afrika ile daha sağlam mukavelelere dayalı bir yol izliyoruz.” dedikleri aktarılan haberde, Fransa’nın, Afrika’da güçler ortasındaki rekabetin günlük ömrün bir kesimi sayıldığı devirde yeni vaatler sunma yarışına girdiğine işaret edildi.
Haberde, bu kapsamda Savunma Bakanı Sebastien Lecornu’nun, Dışişleri Bajanı Catherine Colonna ile Nijer ve Fildişi Kıyısı’nı, akabinde Macron eşliğinde Kamerun, Benin, Gine Bissau’yu ve 25-27 Ağustos’ta Cezayir’i ziyaret ettikleri hatırlatılarak, Lecornu’nun son olarak 15 Eylül’de Cibuti’ye gittiği ve Aden Körfezi’ndeki yaklaşık 1500 kişilik Fransız üssünü ziyaret ederek Cibuti makamlarına çeşitli stratejik tekliflerde bulunduğu bilgisi paylaşıldı.
Fransa’nın Cibuti ile 2011’de imzaladığı ve ülkeye “silahlı saldırı” durumunda Paris’e askeri yardım sağlamayı kaide koşan muahedeyi bitimine yakın 2024’te yine ele almayı hedeflediği aktarılan haberde, Fransa’nın misal bir durumu 1000 askerinin bulunduğu lojistik üssü nedeniyle Fildişi Kıyısı ile de ele aldığı kaydedildi.
Haberde Fransa’nın Afrika’yla hem iş birliğini hem de operasyonel manadaki yakınlığını sağlamlaştırmak isteğine işaret edildi.
PARİS, KITAYI İKNA EDEBİLECEK Mİ
Haberde Fransa’nın, daha çok askeri eğitim dayanağı ya da uzaktan operasyonlar aracılığıyla iş birliğini sürdüğü kıtada 1990’lardan bu yana daralmaya başlayan hareket planını yetersiz görmesi nedeniyle yeni yaklaşım geliştirmeye odaklandığı değerlendirmesi yapıldı.
Fransa’nın bu yaklaşımında birinci etabın, Kamerun üzere “ihmal edilmiş” ülkelerle bilhassa askeri bağlantılarını geliştirme maksadı olduğu vurgulanan haberde, Savunma Bakanı Lecornu’nun “Kamerun’da Fransa’ya muhtaçlık var, hayal kırıklığına uğramış olsak da.” sözleri hatırlatıldı.
Le Monde’un haberinde, Fransa’nın bu kapsamda 3 Ekim’de General Thierry Marchand’ı, Yaounde Büyükelçisi olarak Kamerun’a atadığı bilgisi paylaşıldı.
Fransa’nın Gine Körfezi ülkeleriyle de ilgilerini tazeleyerek terörle çaba, insan kaçakçılığını tedbire, uyuşturucu trafiğini engelleme emeliyle eğitim ve uydu takviyesi vermeyi planladığı kaydedilen haberde, bütün bu ülkelerin Paris’in “yeni yaklaşımı” ile ikna olmalarının meçhullüğü vurgulandı.
Haberde Paris’in Sahel üssü olarak seçtiği Nijer’in yanı sıra Çad’ı da üs kurmak için yakın markaja aldığı söz edildi.
FRANSA’NIN ASKERİ EKİPMANLARINA ALTERNATİF TÜRK İNSANSIZ HAVA ARAÇLARI
Nijer ile birlikte Fransa ile iş birliğini üstlenen birkaç ülkeden birinin de Benin olduğu aktarılan haberde, Benin’in Fransa’ya karşın yeniden de Türkiye’den ve Çin’den insansız hava araçları satın almaya yöneldiği belirtildi.
Haberde Paris makamlarının ise askeri istihbarat ve silahlandırma merkezi kurarak dolaylı yoldan bu ülkeye ekipman satışını dayatmayı hedeflediği yorumu yapıldı.
AFRİKA’DAKİ RUSYA-FRANSA SATRANCINDA GALİP KİM OLACAK
Kıtada son devirde Rusya tarafından “sömürgeci kimliğiyle” gündemde tutulan Paris’in Afrika stratejisini belirlemede zorlandığına ve bunu bilinmeyen tutmaya çalıştığına değinilen haberde, Fransa’nın yeni Afrika planında yol haritasının net olmadığı, stratejisinin ABD’nin 2000’li yıllarda yürüttüğü Bölgesel Güvenlik İş Birliği Askeri Stratejisi’ne benzediği değerlendirmesi yer aldı.
Haberde Fransa’nın iş birliğinin âlâ durumda olduğu Senegal, Gabon üzere ülkeler dahil “Afrika dosyasını” yine düzenleme zorunluluğunu kabul ettiği ve bunun üzerinde çalışmaya başladığının altı çizildi.
Öte yandan “Rusya, Afrika’da piyonlarını Mali’den Burkina Faso’ya kadar nasıl ilerletiyor “ başlıklı haberde Le Monde, Rusya’nın aylardır kıtada toplumsal medya “aktivist taburu” üzerinden Fransız tersliğini körüklediğini yazdı.
Fransız bir yetkilinin “Ukrayna savaşı sürdüğü surece Afrika cephesinde uyanık olmamız gerekiyor.” tabirine yer verilen haberde, Burkina Faso’da 1 Ekim’de yaşanan darbeyle Fransa’nın “topun ağzına” girdiği ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’i mutlu edecek bir durum oluştuğu anlatıldı.
Haberde, “Cunta idaresinin Fransa’yı amaç göstermesiyle Burkina Faso vatandaşlarından kimileri ellerinde Rus bayraklarıyla sokaklara döküldü ve sömürge devri sembolü olarak görülen Fransız Büyükelçiliği, enstitüsü, lisesi, kültür merkezi ile 2013’ten beri Fransız askerlerinin bulunduğu Kamboinsin üssünü gaye aldı.” tabirine yer verilerek ülkenin eski devrik başkanlarından ve Fransa’nın müttefiklerinden Blaise Compaore’nin bu üste himaye edildiği hatırlatıldı.
FRANSA, MOSKOVA’YI AĞLARI ÜZERİNDEN FRANSIZ AKSİLİĞİNİ KÖRÜKLEKLE SUÇLUYOR
Haberde Fransa’ya yönelik kelam konusu hücumların “Moskova’nın üflemesiyle” oluştuğu aktarıldı.
Fransız bir yetkilinin sözlerine atıfta bulunulan haberde, Rusya’nın, birtakım Afrika ülkelerinde Fransız aksisi kamuoyu oluşturmak için aktivistler ve sivil toplum ağları üzerinden Batı Afrika’da son derece güçlü bir tesir alanı kurduğu ve amaçlarını başardığı vurgulandı.
Haberde, “Paris için tarih fecî bir halde bilakis döndü. 10 yıllık Fransız askeri varlığından sonra Mali, artık Rusya’nın tesir bölgesi olarak algılanıyor. Fransa’nın en önemli müttefiklerinden Nijer ve Fildişi Kıyısı, nizamlı olarak Rus yanlısı tesir ağlarının akınlarının gayesi oluyor.” denildi.
FRANSA, SATRANCI KAYBEDİYOR
Paris’in, Rus dayanaklı Wagner paralı askerlerinin Fransız ordusunun yerini almasıyla Mali’den çekilmek zorunda kaldığı yorumuna yer verilen haberde, Mali Geçiş Periyodu Başbakanı Abdoulaye Maiga’nın New York’taki Birleşmiş Milletler Genel Konseyinde Rusya ile geliştirdikleri iş birliğinden memnuniyetinden kelam ettiği ve Fransa’yı sömürgeci olmak ve bölgede teröristlere silah takviyesi vermekle suçladığı konuşması anımsatıldı.
Haberde Rusya’nın, Fransa’nın Afrika’daki kırılgan bağlarından beslediği bu durumun gelecek devirde kıtada Fransa’yı “reddedilme” durumlarıyla sıkça karşı karşıya bırakacağına işaret edildi.