Yıllardır mülteciler konusunda belirlenen siyasetlerin uygulanmasını ve kural ihlallerinin engellenmesini sağlama konusunda üye ülkelerine kelam geçirmekte zorlanan Avrupa Birliği’nde (AB) yeni bir “geri itme” skandalı ortaya çıktı. Ortalarında Fransız Le Monde, Alman Der Spiegel, İngiliz Sky News üzere yayın kuruluşlarının bulunduğu bir platform tarafından yapılan ortak araştırma, AB topraklarında kapalı ‘mülteci hapishaneleri’ bulunduğunu ortaya koydu. Bulgaristan’ın güneydoğusundaki Sredets’te mültecilerin günlerce ‘kafeslerde’ tutulduğu, sonrasında ise geri itilmek üzere Türkiye sonuna götürüldükleri belirlendi.
Durumu Brüksel açısından daha sıkıntılı hale getiren ise AB’nin mülteciler konusunda sicili hiç de güzel olmayan dış hudut ajansı FRONTEX’in olan bitenden haberdar olduğunun ve duruma göz yumduğunun imajlarla kanıtlanması. Yayın kuruluşları, küçük bir kasaba olan Seredets’te anaokulu, belediye stadı ve konutların ortasında bir barakaya yerleştirilmiş kafesin Bulgar hudut muhafızları tarafından göçmenleri tutmak için kullanıldığını tespit etti. Muhabirler, 15 Ekim-25 Kasım ortasında demir parmaklıkların bulunduğu, çöplerle dolu olan, sokaktan görülebilen ve her seferinde erkek mültecilerin bulunduğu yapıyı beş defa görüntüledi.
Kolektifin daha sonra görüştüğü kafeste tutulan Suriyeli mültecilerden biri, “Hakarete uğradık, soyulduk ve dövüldük. Yanımızda 15 yaşında bir çocuk ve bir bayan vardı. Bu kafeste su ve Yemek istedik lakin bize hiçbir şey vermediler. Üç gün boyunca oradaydım” dedi. Bir Afgan Mülteci ise, “Tuvaleti ya da öteki bir şeyi olmayan bu küçük kafeste yirmi bireydik. Koku nitekim feciydi. İçeride köpekleri üzerimize saldılar ve bizi dövdüler, yaralı olanları bile. Birkaç saat sonra bizi kamyonla Türkiye sonuna geri gönderdiler” sözlerini kullandı.
Mültecilerin bu tıp yapılarda tutulması olağanda yasa dışı. Bununla birlikte resmi kayıtlarda yer almayan kafesler yetkililerin bilgisi dahilinde ve onayıyla kullanılıyor. İmajlarda olay yerinde oldukları belirlenen Frontex vazifelilerinin göçmenlerin kafeste tutulduklarını kayıt altına almamaları ve geri itmelere göz yummaları da kurallara alışılmamış. AB maddelerine karşıt olan bir öteki durum da hakları olmasına karşın bu insanların sığınma başvurusu yapmalarına müsaade verilmeden Türkiye’ye geri itilmeleri. AB’de geri göndermeler de yasak. Buna karşın Yunanistan, Bulgaristan yahut Macaristan üzere kimi ülkelerde tekrarlanan uygulamalar çeşitli araştırma ve raporlarla belgelenmiş durumda. AB Kurulu, bu cins ihlaller konusunda genelde pek değişmeyen bir çizgiye sahip. Dış sonlarındaki yanlış uygulamalar Brüksel’de, birden fazla vakit kâğıt üstünde kalsa da çok ciddiye alınıyor. Bununla birlikte AB, temel haklara riayet edilmesi, kurallara uyulması, suçlamaların açıklığa kavuşturulması ve ihlal varsa bunun gereğinin yapılmasında sorumluluğun ilgili devletlerde olduğunun altını çiziyor.
Sınır Şiddeti İzleme Ağı, ikincisini yayınladığı üç bin sayfalık Geri İtmelerin Kara Kitabı’nda, Balkan ülkeleri de dahil olmak üzere Avrupa ülkelerinin yarısından fazlasında toplanan ve yaklaşık 25 bin göçmeni kapsayan 1600 tanıklık üzerinden AB hudutlarındaki şiddetin haritasını çıkardı. Kitapta, AB’nin dış ve iç sonlarına gelen bayan, erkek ve çocukların her gün maruz kaldığı şiddet ortaya koyuluyor. Görüşülen şahısların tamamı sığınma talebinde bulundukları sırada geri itilmiş, dövülmüş, aşağılanmış, soyulmuş, istismara uğramış, yiyecek yahut sudan mahrum bırakılmış