Kişisel bilgileri toplama ve sürece teknikleriyle reklam modelleri tartışma konusu olan teknoloji devi şirketler, ulusal otoriteler tarafından da kullanıcı mahremiyeti açısından yakından takip ediliyor.
Son olarak AB’de şahsî bilgilerin korunmasından sorumlu Avrupa Data Muhafaza Şurasının (EDPB), Facebook, Instagram ve WhatsApp üzere dijital platformları bünyesinde bulunduran Meta’nın, kullanıcı onayı almadan şahsileştirilmiş reklam gösteremeyeceğine hükmetmesinin kullanıcılara ve şirkete tesirlerinin ne olacağı tartışılıyor.
Ussal Danışmanlık Yönetici Ortağı Ussal Şahbaz, Facebook, Instagram üzere platformların reklam modelinin, kullanıcıların dijital ikizini yaratmaya ve ona yönelik reklam göstermeye yönelik olduğunu söyledi.
APPLE’IN KISITLAMASI FACEBOOK’A BÜYÜK DARBE VURMUŞTU
Bu modelin geçen yıl Apple’ın getirdiği birtakım kısıtlamalarla önemli sekteye uğradığını anımsatan Şahbaz, “Apple kendi telefonlarından bireylerin takip edilmesini kısıtlamıştı. Bu da Facebook’un gelirlerine darbe vurmuştu. Zati bu sene Facebook’un pay senedi pahasının de önemli bir formda düştüğünü gördük. Artık de EDPB’nin şahsileştirilmiş reklam gösterebilmek için kullanıcıların açık isteğini alma koşulunu getirmesi, birçok kullanıcının reklamları engelleyebilmesi için fırsat olacak.” sözlerini kullandı.
Şahbaz, bu kararla birlikte kullanıcılar pozisyon ve tarayıcı geçmişi üzere bilgileri toplumsal medya platformlarıyla paylaşmaya onay verse bile bu bilgilerin reklam emelli kullanılması için farklı bir onay alınması gerektiğine işaret ederek, EDPB’nin kararının İrlanda’daki ulusal otorite tarafından nasıl uygulanacağının da beklendiğini bildirdi.
Kişisel dataların mahremiyetinin Avrupa’da en kıymetli hususlar ortasında yer aldığına dikkati çeken Şahbaz, şöyle konuştu:
“Birçok kişinin burada istek vermemeyi tercih edeceğini öngörebiliriz. Bu da reklam gelirlerinin daha da azalmasına yol açacaktır. AB’nin bu kararının dünyadaki öteki ülkelere yayılıp yayılmayacağı da değerli bir mevzu. Genelde teknolojiyle ilgili düzenlemelerde gördüğümüz AB’nin koyduğu kuralların bir müddet sonra öbür ülkeler tarafından da kabul edilmesi. Bu çerçevede Türkiye’de de önümüzdeki yıllarda emsal düzenlemeler getirilmesini bekleyebiliriz.”
“DEVLETLERDEN BÜYÜK ŞİRKETLER”
İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cahit Suluk, Facebook üzere teknoloji devi şirketlerin ekonomik büyüklük manasında devletleri aştığına işaret ederek, “Bu şirketlere bağımlı olmadan dijitalde iş yapmak hayal haline geldi. Bu şirketler tüm dünyada kullanıcıların ferdî datalarını reklamlardan para kazanmak hedefiyle işliyorlar.” halinde konuştu.
Tüm dünyada ferdî bilgileri muhafazaya yönelik tüzel düzenlemeler yapıldığını, Türkiye’de de Şahsî Dataları Muhafaza Kanunu bulunduğunu söz eden Suluk, toplumsal medya platformlarına üye olmak isteyenlerin kullanıcı mukavelelerini onaylamak zorunda olduklarını hatırlattı.
CAYDIRICI CEZA OLMALI
Suluk, bu onayın ferdî reklamların gösterilmesinde “açık rıza” olup olmadığının tartışıldığını belirterek, “Dev toplumsal medya şirketleri dijital reklam pazarını domine etmiş durumda. AB de bununla baş edebilmek için rekabetin, şahsî dataların kapalılığının ihlali üzere nedenlerle bu şirketlere cezalar kesiyor. Şirketlerse ‘Cezaları öde, harekete devam et’ siyaseti izliyor.” değerlendirmesinde bulundu.
EDPB’nin şahsileştirilmiş reklamlara yönelik kararı üzerine bir ceza kesilmesi beklentisi olduğunu lisana getiren Suluk, şunları kaydetti:
“Verilen idari para cezaları elbette canlarını sıkar lakin bu cezalar reklam gelirlerinin çok altında kalıyor. Toplumsal medya platformlarını kapatılması sansür, haberleşme hakkının engellenmesi üzere değerlendirilebileceğinden kelam konusu olmuyor fakat caydırıcı cezalarla ferdî bilgilerin aktif bir formda korunması sağlanabilir.”