Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dr. Öğretim Üyesi ve Kuş Bilimcisi İbrahim Uysal, her yıl kışlayan global ölçekte jenerasyonu tehlike altına girmeye yakın tiplerden olan doruklu pelikanların bu yıl gölete gelmediğini, flamingoların ise bölgeyi terk ettiğini söyledi.
Avrupa ve Asya kıtalarını ayıran Çanakkale, pozisyonu ve kuş göçleri rotası üzerinde bulunması nedeniyle Türkiye’nin değerli sulak alanlarını içerisinde barındırıyor. Bu sulak alanlardan bir tanesi de jenerasyonu tehlike altında olan zirveli pelikan üzere kuş tiplerine konut sahipliği yapan, Eceabat ilçesinde bulunan Uzunhızırlı Göleti. Lakin yaşanan kuraklık nedeniyle her yıl kışlayan global ölçekte kuşağı tehlike altına girmeye yakın çeşitlerden olan Zirveli pelikanlar bu yıl gelmedi. Ayrıyeten beslenmek için gölette gelen flamingolar da su düzeyindeki azalma nedeniyle alanı büsbütün terk etti.
‘BİYOÇEŞİTLİLİĞİN KAYBINI DÖNEMLER İÇERİSİNDE İZLEME FIRSATIMIZ OLDU’
ÇOMÜ Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dr. Öğretim Üyesi ve Kuş Bilimcisi İbrahim Uysal, sulak alanlarda yaşanan kuraklığın ekosistemi olumsuz etkilendiğini söyledi.
Uzunhızırlı Göleti’ndeki biyoçeşitliliğin kaybını dönemler içerisinde izleme fırsatları olduğunu vurgulayan Uysal, “Avrupa ve Afrika kıtaları ortasında kuş göçleri açısından kritik bir pozisyonda bulunan Çanakkale, barındırdığı sulak alanlarla birlikte kuş çeşidi çeşitliliği açısından hayli kıymetli bir bölge. Her yıl binlerce kuşun göç periyotlarında dinlendiği ve beslendiği, binlercesinin kışı geçirdiği ve ürediği sulak alanlarımız her yıl kurak günler geçirmeye başladı ve bu durum yaşadığımız ekosistemin sürdürülebilirliğini olumsuz etkileyecek hale geldi. Uzunhızırlı Göleti’nin özelinde tüm sulak alanlarımızda kuraklık ve insan kaynaklı tesirlerle oluşan kayıplar ve kirlilik nedeniyle değerli bir meseleyle karşı karşıyayız” dedi.
‘BİRÇOK KUŞ ÇEŞİDİ GÖLETTE GELMEZ OLDU’
Uzunhızırlı Göleti’ni daha evvelki çalışmalarında 132 kuş çeşidi belirlediklerini söyleyen Dr. Öğretim Üyesi Uysal, bu çeşitlerden kimileri ulusal ve global ölçekte jenerasyonu tehlike altında olan cinsler olduğunu belirtti. Bu çeşitlerden birinin de zirveli pelikanlar olduğuna dikkati çeken Uysal, “Göletteki su düzeyi her kış devrinde daha da azalmaya devam ediyor. Bu yıl hiç doruklu pelikan alana uğramadı. Şu an gölette neredeyse su yok üzere bir şey. Bunun sonucunda birçok kuş çeşidi gölette gelmez oldu. Uzunhızırlı Göleti yıllar içerisinde tarım alanları için yapılan agresif sulama sistemleriyle, global ısınmayla ve her geçen yıl daha fazla hissettiğimiz kuraklık tehlikesiyle büsbütün kurudu. Alandaki kuş tıp çeşitliliği ortadan kayboldu” sözlerini kullandı.
‘SU DÜZEYİ NİYET ARTIK FLAMİNGOLARDA ALANI BÜSBÜTÜN TERK ETTİ’
Uzunhızırlı Göleti’nde olağan su derinliğinin 12 ile 20 metre ortasında olduğuna dikkat çeken Uysal, “Kıyılarına yanlışsız daha düşük derinlikler var. Ördeklerin beslenebileceği ya da öbür balıkçıl çeşitlerin beslenebileceği habitatlar mevcuttu. Su düzeyi azaldıkça ekosistem yapısı değişmeye başladı. Öncelikle balık üzere canlılarla beslenen zirveli pelikan ve dalarak beslenen başka ördek çeşitlerinin sayısı azaldı. Su düzeyi muhakkak bir noktaya düştüğünde bu alana daha yakın bir bölge kışlayan flamingolar gelmeye başladı. Zira su düzeyi flamingoların beslenmesi için uygun hale gelmişti. Lakin su düzeyi daha da azaldığında artık alanda organik husus birikimi ile birlikte oluşan ötrifikasyon göldeki tüm canlılığın yok olmasına neden oldu ve flamingolarda alanı büsbütün terk etmek durumunda kaldı. Su kalitesi bozuldu ve su içerisindeki canlılık büsbütün yok oldu. Göletteki biyoçeşitliliğin kaybını dönemler içerisinde izleme fırsatımız oldu” diye konuştu.
‘SU DÜZEYİMİZ BU TÜRLÜ DEVAM EDERSE BİYOÇEŞİTLİLİK KAYBIMIZ SÜRATLE DEVAM EDECEK’
Çanakkale’nin kuşlar açısından ‘Batı Palearktik’ bölgede çok kıymetli bir göç rotası üzerinde yer aldığının altını çizen Uysal, şöyle devam etti:
“Her yıl bizden daha kuzeyde ürüyen birçok su kuşu kışı geçirmek için Çanakkale’deki sulak alanlara geliyor. Şayet su düzeyleri bu türlü devam ederse gelen tiplerin birçoğu hala su rezervini koruyan alanlara gidecekler. Bizim de biyoçeşitlilik kaybımız süratle devam edecek. Bununla birlikte kuşların sağladığı birçok ekosistem hizmetlerinden yararlanamayacağız. Her yıl daha fazla kuraklığı, susuzluğu konuşmak durumunda kalacağız.”