Fransa, Doğu Akdeniz ve Ege üzere birtakım kritik bahislerde Türkiye ile hemfikir olmasa da diyalog ve işbirliği aracılığıyla görüş ayrılıklarının azaltılması yolunu açık tutuyor.
Fransa Dışişleri Bakanlığı’nın, 5 Türk gazeteciye yönelik Paris’te çeşitli bakanlıklar, STK’ler, özel ve kamu kurum ve kuruluşları nezdinde düzenlediği çalışma ziyaretinde, Türkiye-Fransa münasebetleri, Ukrayna-Rusya savaşı, Avrupa’yı ilgilendiren bahisler ve Afrika’ya yatırımlar başta olmak üzere, aktüel bahisler ele alındı.
Gazetecilerin kelam konusu çalışma ziyareti kapsamında temas ettiği çeşitli sağlam kaynaklardan edinilen bilgiye nazaran, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Türkiye’ye muhtemel ziyaretine ait iki ülke yetkilileri ortasında temaslar sürüyor fakat Macron’un yakın vakitte Türkiye’yi ziyaret etmesi öngörülmüyor.
Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna’nın eylülde Ankara’yı ziyaret ettiğini hatırlatan kaynaklar, ikili ilgilerin yanı sıra Libya, Suriye ve Doğu Akdeniz üzere bahislerin masada olduğunu ve hazırlık sürecinde görüşmelere ait ajandanın belirlenmesi gerektiğini belirtti.
Düzenlenecek bir devlet lideri ziyaretinde her iki tarafın da temasların “olumlu geçmesini” istediğini aktaran kaynaklar, “bu basamakta bu türlü bir ziyaretin sonuçlarının ne olacağının öngörülmesinin güç olduğunu” ileri sürdü.
Türkiye’de seçim tarihinin yaklaştığını hatırlatan kaynaklar, bu türlü ziyaretlerin seçimler yaklaştıkça daha sıkıntı hale geldiğini kaydetti.
TÜRKİYE’NİN DOĞU AKDENİZ KONFERANSI ÖNERİSİ
İkili bağlantılarda ihtilaflı hususlardan biri olan Doğu Akdeniz ve Ege bahislerini da pahalandıran kaynaklar, Türkiye’nin Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum İdaresi’nin egemenliğine yönelik tehditlerde bulunduğunu argüman etti.
Kıbrıs’ta iki devletli tahlilin Birleşmiş Milletler (BM) parametrelerine karşıt olduğunu savunan kaynaklar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Doğu Akdeniz’e ait konferans düzenlenmesi davetinin hala masada olduğunun hatırlatılması üzerine ise Fransa’nın olumlu olan her şeye sıcak baktığını, ortak çıkarlar doğrultusunda gereken neyse yapmak isteyeceğini belirtti.
Asıl emelin istikrarı sağlamak olması gerektiğini vurgulayan kaynaklar, Türkiye’nin konferans ve diyalog teklifinin masaya tansiyon planı gelmediği sürece Fransa açısından pek uygun olduğunun altını çizdi.
Kaynaklar, Fransa’nın mevzuya ait başka bir ajandasının olmadığını, BM parametrelerine nazaran tahlil istediğini belirtti.
Türkiye’nin tahlil konusunda kapıyı kapattığını, Yunan ve Rum tarafının bunun üzerine süreci daha sert yürüttüğünü ileri süren kaynaklar, Ekim 2021’de Fransa’nın Yunanistan’la imzaladığı Savunma ve Güvenlik Alanlarında İşbirliğine Yönelik Stratejik İştirak Muahedesi’nin hatırlatılması üzerine ise bu mutabakatın gayesinin, tansiyonu artırmak olmadığını belirtti.
PRAG’DA DÜZENLENEN AVRUPA SİYASİ TOPLULUĞU TOPLANTISI
Çekya’nın mesken sahipliğinde başşehir Prag’da 6 Ekim’de önderler seviyesinde düzenlenen birinci Avrupa Siyasi Topluluğu (AST) toplantısına dikkati çeken kaynaklar, Türkiye’nin bu toplantıya iştirakinin son derece kıymetli olduğunu vurguladı.
AST’nin, Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un başında Ukrayna savaşından sonra şekillendiğini, AB’ye üyelikten bağımsız olduğunu, eşitler ortası bir nitelik taşıdığını ve asıl emelin “Rusya’ya karşı birleşmek değil, Avrupa kıtasının savunulması” olduğunu vurgulayan kaynaklar, birinci toplantının siber güvenlik üzere işbirliği alanlarının kararlaştırıldığı aktif bir toplantı olduğunu da kaydetti.
FRANSA’NIN UKRAYNA İLE DAYANIŞMA KONFERANSI
Kaynaklar, Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un, Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Ürdün’de bölge önderlerinin bir ortaya gelmesi üzerine mutabık kaldığı toplantının hazırlıklarının çok başında olunduğunu ve ayrıntıların netleşmediğini de belirtti.
Fransa’nın 13 Aralık’ta düzenleyeceği Ukrayna halkıyla dayanışma bahisli konferansa Rusya’nın davet edilmediği bilgisini paylaşan kaynaklar, bu toplantıya Türkiye’nin iştirak göstermesinin değerli olacağını belirtti.
İKİLİ ALAKALARDA TİCARET VE YATIRIMLAR ÖN PLANDA
Fransa’ya nazaran ikili münasebetlerin en kıymetli ayaklarından biri, iki ülkenin yürüttüğü ekonomik ve ticari paydaşlıklar.
Bu işbirliğinin en aktüel örneğinin Ticaret Bakanı Mehmet Muş ve Fransa’nın Dış Ticaretten Sorumlu Bakanı Olivier Becht’in 30 Kasım’da Paris’te imzaladığı Türkiye-Fransa 7. Periyot Ortak İktisat ve Ticaret Komitesi (JETCO) Protokolü olduğunu ve 6 ay içinde bir sonraki toplantının Türkiye’de yapılacağını hatırlatan kaynaklar, Kovid-19’un ve Rusya-Ukrayna savaşının global çapta ortaya koyduğu sıkıntıların akabinde iki ülke ortasındaki ekonomik ve ticari iştiraklerin ehemmiyetinin daha fazla ortaya çıktığını vurguladı.
Kaynaklar, Akdeniz havzasında Fransa’nın öncelikli ortaklarından biri olan Türkiye’nin, AB’ye coğrafik yakınlığı sayesinde Avrupa’ya tedarik zincirinde büyük rol oynadığını ve sahip olduğu ileri sanayi kapasitesinin yatırımlar açısından kıymetli olduğunu da belirtti.
Fransa ve Türkiye’nin Afrika’daki yatırımlarının kıtanın ekonomik gelişimine katkı sunduğunu lisana getiren kaynaklar, bölgedeki yatırımlar açısından Türk ve Fransız şirketlerin birbirini tamamladığını ve gelişmekte olan ülkelerin kalkınmasına takviye vermek için iki ülkenin işbirliği yapabileceğini vurguladı.
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI
Rusya’nın, “Ukrayna’nın kendine has kimliğini anlayamadığını, bu ülkede Rusya’ya sempati duyulduğunu ve Ukraynalıların Rus askerlerini coşkuyla karşılayacağını sandığını” belirten kaynaklar, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in birinci kusurunun Ukrayna’yı anlayamamak ve yanlış tahlil doğrultusunda hareket etmek olduğunu kaydetti.
Kaynaklar, Sovyet rejiminin 1932-1933 yıllarında Ukrayna topraklarında milyonlarca insanı aç bırakarak vefata zorladığı Holodomor trajedisinin Ukrayna halkının hafızasında olduğunu ve halkın bunun sorumlusu olarak Rusya’yı gördüğünü de işaret etti.
Rusya-Ukrayna savaşında ortada bir milletlerarası hukuk sorunu olduğu için Ukrayna’yı desteklediğini belirten Fransa’ya nazaran, Rusya’ya Avrupa sonlarını zorlayacak formda geçit verilmesi halinde bütün dünyanın mimarisi yıkılabilir.
Kaynaklara nazaran, Fransa’nın amacı Rusya’da rejimi değiştirmek değil. Fransa’nın yapmak istediği şey, Rusya’yı izole etmek ve memleketler arası hukuka uyarak Ukrayna topraklarından çıkmasını sağlamak.
ABD’nin ve Avrupa’nın, Rusya’ya yönelik yaptırım uyguladığını lakin Türkiye’nin yaptırım uygulamayı tercih etmeyerek “Rusya’ya kısmen göz yumduğunu” öne süren kaynaklar, bu durumun memleketler arası toplumun bir kısmı tarafından kabul edilen yaptırımların gücünü kırdığını savundu.
Rusya-Ukrayna savaşından çıkış yolunu öngörmenin çok güç olduğunu lisana getiren kaynaklar, savaş nasıl biterse bitsin, bölgede güvenliğin inşa edilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Kaynaklar, savaştan evvel Rusya’nın güvenlik mutabakatlarından peyderpey çıktığını ve ortada bir güvenlik çerçevesi kalmadığını belirterek güvenlik konusunun aslında savaştan evvel düşünülmüş olması gerektiğini de belirtti.