TÜBİTAK Lideri Prof. Dr. Hasan Mandal, İzmir ve 6 Şubat zelzeleleri özelinde destekledikleri projelerin saha çalışmaları çıktıları ile mümkün Marmara sarsıntısına yönelik araştırma projelerinin ayrıntılarının 30 Mart Perşembe günü kamuoyuyla paylaşılacağını bildirdi.
Mandal, “Bilimle Birlikte Başaracağız” mottosuyla gerçekleştirilecek olan “Deprem Araştırmaları Sanal Konferansı”nı TÜBİTAK Başkanlığı’nda düzenlenen basın toplantısıyla tanıttı.
TÜBİTAK’ın 20 yıldır sarsıntı konusu özelinde 900 projeyi desteklediğini, bunlara 1,8 milyar lira kaynak ayırdığını vurgulayan Mandal, “Şu an Türkiye’deki canlı fay çizgilerinin belirlenmesinin ve birtakım sismik izolatörler dahil tahlillerin üretilmesinin gerisindeki geliştirilen teknolojilerde TÜBİTAK’ın takviyeleri bulunuyor.” diye konuştu.
ŞİMDİYE KADAR 79 PROJE DESTEKLENDİ
İzmir sarsıntısı sonrasında sarsıntı özel davetini açtıklarını ve sanal konferans gerçekleştirdiklerini hatırlatan Mandal, burada 79 projenin desteklendiğini, bunların ileri devirli araştırma projeleri olduğunu ve 500 üzerinde araştırmacının projede vazife aldığını aktardı.
Mandal, 6 Şubat’taki zelzeleler sonrasında kurum olarak yeni bir süreç izlediklerini belirterek, alana gitmek ve alanda bilimsel, teknolojik bilgi ve tahlil odaklı çalışma yapmak isteyen bilim insanlarını misyona davet ettiklerini söyledi.
Bu kapsamda 600 bilim beşerinin alana inerek, sarsıntısı tüm boyutlarıyla ele aldığını lisana getiren Mandal, 124 projenin 24 saat içerisinde desteklendiğini ve bunların tümünün de saha araştırması olduğunu tabir etti.
TOPLANTIYA BAKANLAR DA KATILACAK
Mandal, 30 Mart’taki konferansta kelam konusu projelerin ayrıntılarının ilgili hocalar tarafından kamuoyuyla paylaşılacağını tabir ederek, şöyle devam etti:
“Sadece yaşadığımız sürecin üstesinden gelmeye değil, zelzeleyle yaşamaya alışmalıyız. Bu iştirakçilerden soruların da alınacağı etkileşimli bir toplantı olacak. Bakanlarımızın ve AFAD Başkanı’mızın iştirakiyle gerçekleşecek bir açılış oturumumuz olacak. Akabinde 9 paralel oturum yapılacak bunlarda 6 Şubat sarsıntılarına ait saha çalışmaları paylaşılacak. Öğlenden sonra da 2021’de başlattığımız ileri araştırma projelerimiz aktarılacak.”
Mandal, sarsıntılarda sismik izolatörler üzere teknolojilerin kullanılmasının, yapay zeka ile evvelden zelzelenin lokasyon, büyüklük ve vaktinin tespitine yönelik çalışmaların tüm dünyada sürdüğünü anlattı.
Perşembe günü bunların tümünün bilim ve teknoloji temelli paylaşılacağının altını çizen Mandal, tüm vatandaşları konferansı izlemeye davet etti.
GELECEKTE KARŞILAŞILABİLECEK ZAHMETLER İÇİN TAHLİL ARANACAK
Mandal, aktifliğin YouTube üzerinden takip edilebileceğine işaret ederek, “TÜBİTAK’ın YouTube kanalından bu panelleri sonradan da takip etmek mümkün olacak. Bu işin kalıcı temeli bilim insanlarının şahsen kendileri tarafından sunulacak. Dataların, fiziki olarak yapılan müşahedelerin, yer sıvılaşması bahisleri, yüksek tansiyon sınırlarında, heyelan oluşabilecek bölgelerde, çadır-konteyner kentlerde vatandaşların buna ahenk noktaları, gelecekte karşılaşılabilecek zahmetlere tahlil oluşturulması noktalarının tümü bahsin uzmanları tarafından detaylı formda paylaşılacak.” diye konuştu.
Mandal, sarsıntının yan tesirlerinin ve endüstrinin ayağa kalkması için yapılabileceklerin de toplantıda ele alınacağını bilgisini verdi.
Geçici de olsa bir göçün kelam konusu olduğunu vurgulayan Mandal, “Hangi teşviklerle bu insanların dönmesi sağlanabilir. Bunlar konuşulacak. Bu bir bitiş değil, sürecin bir sonraki etabına geçiştir. Alandaki çalışmalar devam ediyor. Çalışmalar, Cumhurbaşkanımız tarafından ilan edilen benim de danışman olarak içinde yer aldığım Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Programı’na katkı sağlayacak.” değerlendirmesinde bulundu.
TÜRKİYE’NİN FAY ÇİZGİSİ HARİTASININ GÜNCELLENMESİNİ ÖNERDİ
Mandal, çalışmaların, gelecekte yaşanabilecek problemlere karşı kalıcı bir data oluşturabilmesi açısından da AFAD ile birlikte oluşturdukları bir data tabanı olduğunu anlattı.
Bu data tabanına tüm çalışmaları görselleriyle dahil ettiklerini ve bunun dünyaya açık olduğunu kaydeden Mandal, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Birçok bilim insanı Türkiye’ye gelip çalışmalara dahil olmak istiyor. Sarsıntının büyüklüğü ve kapsamı noktasında dünyada yaşanabilecek zelzelelere girdinin sağlanacağı bilgiler bu çalışmalardan çıkacak. Türkiye’nin bir fay çizgisi haritası var. Bunun güncellenmesi gerekiyor. Bu doğrultuda da TÜBİTAK uyumunda, MTA, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız ve Türkiye Belediyeler Birliği ile bir çalışma başlatıldı. Bu konferansta muhtemel Marmara sarsıntısına ait araştırma projelerine yönelik çalışmalar da konuşulacak.”