Başkent Moskova’da düzenlenen merasimde, Ukrayna’nın Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya bölgelerinin Rusya’ya bağlanması için Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile Rus yanlısı kelamda idarelerin liderleri muahedeler imzaladı.
İmzalanan kelamda mutabakatlar ile bağımsızlıkları tanınan Ukrayna’nın 4 bölgesi, Kırım’ın akabinde Rusya tarafından ilhak edildi.
Rusya’nın Ukrayna topraklarını ilhak etme süreci, 2014’te Kiev’deki meydan olaylarıyla başladı. Ukrayna’nın başşehri Kiev’de Rus yanlısı idarenin devrilmesinden sonra Rusya Kırım’a askeri müdahale gerçekleştirdi. Silahların gölgesinde yapılan kelamda referandumun akabinde 18 Mart 2014’te Rusya Kırım’ı ilhak etti.
Aynı periyot Ukrayna’nın doğusunda, Rus etnik nüfusunun çoğunlukta olduğu kelamda Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Luhansk Halk Cumhuriyeti isminde idareler ilan edildi.
Rusya Devlet Lideri Putin, 21 Şubat 2022’de kelamda Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Luhansk Halk Cumhuriyeti’nin tanınmasına dair kararnameyi Kremlin Sarayı’nda imzaladı ve 24 Şubat sabahın erken saatlerinde Donbas’taki Rusları korumak gerekçesiyle “özel askeri operasyon” başlattıklarını duyurdu. Böylelikle Rusya-Ukrayna Savaşı başladı.
Rus ordusu, 7 aydan fazla süren savaş esnasında Donetsk ve Luhansk bölgelerinin idari hudutları içerisinde bulunan yerleşim ünitelerini tek tek ele geçirmeye ağırlaştı.
İlhak edilen Luhansk bölgesindeki yerleşim ünitelerinin tamamı Rus güçlerinin denetimine geçse de Donetsk bölgesi topraklarının yarıya yakını Ukrayna ordusunun elinde bulunuyor.
Donetsk ve Luhansk bölgelerini içinde barındıran Donbas bölgesinde çoğunluklu olarak Rus kökenli nüfus yaşıyor. Bu bölge, geniş maden rezervleriyle biliniyor. Donbas, kömür rezervi zenginliği açısından Avrupa’nın 4. büyük maden bölgesi durumunda.
Ukrayna’nın Herson ve Zaporijya bölgelerinin ilhakı
Rusya tarafından ilhak edilen Ukrayna’nın Herson bölgesi, savaşın başladığı 24 Şubat’tan yaklaşık bir hafta sonra, mart başında Rus ordusunun denetimine geçti.
Herson bölgesi, daha evvel ilhak edilen Kırım yarımadasının kuzeyinde yer alıyor. Kelam konusu bölge, Rusya’nın Donbas bölgesi üzerinden Kırım ile kara yolu irtibatı kurabilmesi için kilit bölge pozisyonunda bulunuyor.
Ayrıca, Herson, su kaynaklarına sahip olması nedeniyle ilhak edildikten sonra su sorunu yaşanan Kırım için epey kıymetli.
Halen ağır çatışmaların sürdüğü Zaporijya bölgesinin yaklaşık yüzde 70’i Rus askeri güçlerinin denetiminde bulunuyor. Ukrayna ordusu ise bölgenin idari merkezi Zaporijya kenti dahil yaklaşık yüzde 30’unu denetim altında tutuyor.
Söz konusu bölgedeki Avrupa’nın en büyük nükleer santrali pozisyonunda bulunan Zaporijya Nükleer Santrali de 4 Mart’ta Ruslar tarafından ele geçirildi. 6 nükleer reaktör ve 5 bin 700 megavatsaat elektrik üretim kapasitesine sahip santral, Ukrayna’daki toplam elektriğin yüzde 20’sini sağlıyor.
Rus ordusunun denetiminde olan santralin etrafında topçu hücumları yaşanıyor. Ukrayna ve Rusya bu ataklar konusunda birbirini suçluyor.
Rusya’nın münasebeti 4 bölgede yapılan kelamda referandumlar
Moskova, yasa dışı ilhaka, Ukrayna’nın 4 bölgesinde yapılan kelamda referandum sonuçlarını münasebet gösteriyor.
Ayrılıkçıların denetimindeki kelamda Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetleri ile Rus ordusunun ele geçirdiği Herson ve Zaporijya bölgelerinde, Rusya’ya bağlanmak için 23-27 Eylül periyodunda referandumlar düzenlendi.
Rusya ve Ukrayna ortasındaki savaşın gölgesinde yapılan referandumlardan “Rusya’ya bağlanma” kararı çıktığı açıklandı.
Bölgelerdeki kelamda seçim kurullarının açıkladığı bilgilere nazaran, kelamda Donetsk Halk Cumhuriyeti’ndeki referanduma katılanların yüzde 99,23’ü, kelamda Luhansk Halk Cumhuriyeti’nde katılanların yüzde 98,42’si Rusya’ya katılmak için oy kullandığı ileri sürüldü.
Rus ordusunun denetim altındaki Zaporijya bölgesinde düzenlenen referandumda ise iştirakçilerin yüzde 93,11’i, Herson bölgesinde yüzde 87,05’i Rusya’ya katılmayı seçtiği savunuldu.
Referandum yapılan bu bölgelerde Rusya tarafından atanan kelamda idarelerin başvurusu üzerine Putin, Herson ve Zaporijya bölgelerinin kelamda bağımsızlıklarını tanıdı ve toplam 4 bölgeyi ilhak etme mutabakatını imzaladı.
Böylece Rusya, Ukrayna topraklarının yaklaşık yüzde 15’ini ilhak etmiş oldu. Buna 2014 yılındaki Kırım’ın yasa dışı ilhakı da eklendiğinde, bu sayı yaklaşık yüzde 20’ye çıkmış oluyor.