İstanbul’da “Geleceği Şekillendirmek: Belirsizlikler, Gerçekler ve Fırsatlar” temasıyla düzenlenen TRT World Forum 2022 kapsamında “Çatışma Tahlili ve Barış İnşası: Global Liderliğin Geleceğini Şekillendirmek” başlıklı panel yapıldı.
Moderatörlüğünü TRT World sunucusu Alican Ayanlar’ın yaptığı panele, Siyaset, İktisat ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Genel Koordinatörü Burhanettin Duran, Beyrut Enstitüsünün Kurucusu ve İdare Konseyi Lideri gazeteci Raghida Dergham ve AB’nin Güney Kafkasya ve Gürcistan Krizi Özel Temsilcisi Toivo Klaar, konuşmacı olarak katıldı.
Burada konuşan Dergham, BM yaklaşımlarının geri kalmış ve BM’deki liderliğin bugünlerde epey zayıf olduğunu belirterek “Çatışmaları çözmede Birleşmiş Milletler’in şu anda bir rol oynayabileceğini düşünmüyorum.” değerlendirmesini yaptı.
Rusya-Ukrayna savaşını örnek gösteren Dergham, çatışmanın bölgesel tahlili hakkında konuşmanın pratikte imkansız olduğunu zira çatışmanın sıkışıp kaldığını söyledi.
Dergham, “Her iki taraf da (Rusya-Ukrayna) sıkışıp kaldı. Göründüğü kadar ilerleyemiyorlar ve bu savaşın tehlikeleri altyapıdan daha fazlasını yok edecek. Bölgesel problemler kelam konusu. Durumu sakinleştirebilecek tedbirlerle başlarsanız, tahminen sonunda bölgesel çatışmayı da tartışabilirsiniz.” diye konuştu.
Türkiye’yi besin krizini ele alma konusunda yenilikçi olduğu ve tahıl koridoru teşebbüsü için tebrik eden Dergham, “Dışişleri Bakanı’nın (Mevlüt Çavuşoğlu) bu gayretlerde çok taraflı olunması gerektiğini söylediğini biliyorum. Münasebetiyle Türkiye’nin bu ilginin tek arabulucusu olmayı düşünmediği ve bunun çok taraflı bir diplomasi olduğu kanısındayım.” sözlerini kullandı.
– “MESELE TOPLUMLARI BİR ORTAYA GETİRMEKLE İLGİLİ”
Klaar, konuşmasında Ermenistan-Azerbaycan ihtilafına değinip, yakın vakitte Ermenistan’dan geldiğini belirterek “Bence bölgede gerçek bir barış dileği var ve bu gerçek bir fırsat. Fakat 30 yıllık çatışmadan sonra inanç inşa etmek çok vakit alıyor. Geçen yıl boyunca Avrupa Birliğinin bu inancı inşa etmek için hem Azerbaycan hem de Ermenistan ile sahiden kapsamlı bir bağ kurduğuna inanıyorum lakin kapsamlı bir tahlile ulaşmak için çok daha fazlası gerekiyor.” açıklamasında bulundu.
Klaar, çatışmaların tahlili için liderliğin çok kıymetli ve temel olduğunu vurgulayarak “Mesele yalnızca önderlerin tıpkı fikirde olması değil. Sıkıntı birebir vakitte toplumları bir ortaya getirmekle ilgili. Bu tıpkı vakitte uzlaşmanın tonunu belirlemek ve geçmişteki yanlışları unutup geleceğe bakmak için liderlik gerektiriyor. Zira bu kendi kendine olmayacak bir şey.” değerlendirmesini yaptı.
Sadece başkanlar ortasında değil, halk ortasında da güvensizlikten kurtulmak gerektiğinin altını çizen Klaar, “Hem Bakü’de hem de Erivan’da üzerinde çalışılması gereken şey budur. Bu da farklı tıpta bir ileti getirecek retorik değişikliği gerektiriyor.” dedi.
Türkiye’nin bölgede çok daha büyük bir rol oynayabileceğini tabir eden Klaar, Türkiye’nin hem Azerbaycan hem de Ermenistan’la bağlantıları bakımından “daha barışçıl ve müreffeh Güney Kafkasya’nın desteklenmesinde öncü bir rol oynaması için çok büyük bir alanı” olduğunu belirtti.
Klaar, “Türk diplomasisinin, olağanlaşmaya yönelik somut adımları desteklemek tarafların tansiyonunu düşürmek ve daha fazla inanç inşa etmeye yardımcı olmak üzere bahsettiğim olumlu retoriği teşvik etme konusunda büyük bir potansiyele sahip olduğuna inanıyorum.” diye konuştu.
– “GELECEKTE LİDERLİK İNİSİYATİFLERİNE DAHA FAZLA MUHTAÇLIK OLACAK”
SETA Genel Koordinatörü Duran da Türkiye’nin pozisyonu prestijiyle bir bakıma zorunluluktan, çatışmalarla başa çıkmak için birtakım değerli yetenekler geliştirdiğini lisana getirerek Türkiye’nin bu güç coğrafyayla başarılı bir halde çaba ettiğini kaydetti.
Küresel liderliğin şekillenmesi için sahiden tesirli birçok taraflılığa gereksinim olduğunun altını çizen Duran, “Dünya çok sıkıntı bir devirden geçiyor. Gelecekte liderlik inisiyatiflerine daha fazla gereksinim olacak ve aslında dünyanın yaklaşan kriz meseleleriyle başa çıkmak için yeni bir liderlik anlayışı geliştirmemiz gerekiyor.” dedi.
Çatışmalara anlayış, gerçek diyalog ve çok taraflılık gerektiren yeni bir halde yaklaşmak gerektiğine dikkati çeken Duran, “Türkiye’nin dış siyaseti bu türlü bir inisiyatif almak için verimli bir yer sağladı zira Türkiye birebir vakitte Ukrayna ve Rusya ile âlâ alakalar kurdu. Her iki tarafta da inanç oluşturmak, çatışmadan evvel sağlamanız gereken bir şeydir ve bu daha evvel Türkiye’nin yaptığı bir şeydi.” değerlendirmesini yaptı.
Duran, çatışmalarda süratli tahlile sahip olmanın kolay olmadığını belirterek “Ancak önderlerden bu türlü bahadır bir global inisiyatif gelmezse yeni dünya maalesef geleceğimizi çok olumsuz tarafta şekillendirecek birçok kriz ve çatışmayla dolu olacaktır.” tabirlerini kullandı.
İki gün sürecek TRT World Forum 2022, dün İstanbul’da başladı.
Bu yıl “Geleceği Haritalamak: Belirsizlikler, Gerçekler ve Fırsatlar” temasıyla düzenlenen aktiflik, dünyanın dört bir yanından akademisyenleri, gazetecileri, aydınları, siyasetçileri ve sivil toplum üyelerini bir ortaya getiriyor.