Türkiye İstatistik Kurumu datalarından derlenen bilgiye nazaran, 2017-2021 devrinde ülkede muz üretilen alan ve eser ölçüsü sistemli artış gösterdi. 2017’de 369 bin ton muz üretimi gerçekleşirken sonraki iki yılda sırasıyla yaklaşık 499 bin ton ve 548 bin tonluk üretim kaydedildi.
Geçen yıl ise üretim 2020 yılına kıyasla yüzde 21,3 artarak 728 bin tondan 883 bin tona yükseldi. Böylelikle Türkiye’de muz üretimi son 5 yılda yüzde 139,4 artış gösterdi.
Muz üretiminin yarısından fazlası Mersin’de gerçekleştirildi. Kentte geçen yıl 455 bin ton civarında üretim yapıldı. Bu ili kelam konusu periyotta yaklaşık 376 bin tonla Antalya takip etti. Muz üretiminde Adana, Hatay ve Muğla’da dikkati çeken vilayetler ortasında yer aldı. Düşük ölçülerde da olsa Manisa, Denizli, İzmir ve Osmaniye’de muz üretimi yapıldı.
Üretim alanlarına bakıldığında 2017’de 68 bin 211 dekarda muz üretimi gerçekleştirilirken bu sayı geçen yıl 122 bin 864 dekara yükseldi.
Muz ihracatı geçen yıl 373,4 tona yükseldi
Artan üretimle birlikte muz ihracatında artış, ithalatında ise azalış gözlendi. 2017’de 9,4 ton olan ihracat geçen yıl 373,4 tona çıktı. Muz ihracatı kelam konusu devirde paha olarak ise 10 bin dolar civarından 277 bin dolar düzeyine yükseldi. Böylelikle son 5 yılda 455,5 tonluk muz ihracatıyla 450,9 bin dolar gelir elde edildi.
Muz ihracatında geçen yıl Suriye, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Gürcistan öne çıkan ülkeler oldu.
İthalat ise tıpkı periyotta 207,9 bin tondan 119,3 bin tona gerildi. İthalat yapılan ülkelerde ise 114,4 bin ton ile Ekvator birinci sırada yer aldı.
TAGEM’in AR-GE çalışmaları meyvesini verdi
Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Ziraî Araştırmalar ve Siyasetler Genel Müdürlüğü (TAGEM), Mersin Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü tarafından muz üretiminde randımanı, kaliteyi ve raf ömrünü artırmak için bugüne kadar 13 proje gerçekleştirildi.
TAGEM’in muz üretimini ve verimliliğini artırmak hedefiyle yaptığı AR-GE çalışmaları meyvelerini verdi ve dekara muz randımanı bir evvelki yıla nazaran yüzde 9 artış gösterdi.
Dünya muz üretiminde Türkiye’nin hissesi, 2015 yılında yüzde 0,23 iken 2020’de yüzde 0,55’e yükseldi. Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü tarafından ülke koşullarına uygun geliştirilen ve tescil ettirilen “Dwarf Cavendish”, “Grand Nain”, “Alata Azmanı” çeşitlerinin üretimdeki hissesi yüzde 91’e kadar yükseldi.
Öte yandan tescil ettirilen çeşitlerin fidan üretim ve pazarlama hakları özel kesime devredildi. 2020’de üreticilerin fidan talepleri karşılanmaya başlandı. Özel kesim bu çeşitlerin fidanlarını doku kültürü formülüyle üreterek muz üreticilerine pazarlıyor.
Yeni geliştirilen muz çeşitleri, ünite alandan daha yüksek randıman sağlarken meyve kalite özellikleri daha yüksek ve soğuğa tölerant (açık alanlarda yetiştiriciliğe uygun) özelliğe sahip bulunuyor.