Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığının (SSB) uyumunda Türk Havacılık ve Uzay Sanayiinin (TUSAŞ) ana entegratörlüğünü üstlendiği Ulusal Muharip Uçak Projesi’nde kritik etaplar birer birer tamamlanıyor. Projede en kritik etap olan sürece geçilirken, gövde modülleri kesin montaj sınırına taşındı.
Bu kapsamda projeye ait son montaj çizgisi başlangıç merasimi Ulusal Savunma Bakanlığı, SSB ve Hava Kuvvetleri Komutanlığından yetkililerin iştirakiyle TUSAŞ tesislerinde gerçekleştirildi.
Milli Muharip Uçak prototipinin ön gövde, ön orta gövde, kanat modülü ve art gövde kesimleri en son montaj çizgisine taşınırken, bu evreyle birlikte 18 Mart 2023 tarihinde hangardan motor çalıştırarak çıkacak ve yer testleri hayata geçirilecek olan birinci prototipin birleştirme ve sistem entegrasyon çalışması da resmi olarak başlamış oldu.
SONUN BAŞLANGICINA GELDİK
Projenin geldiği etaba ait değerlendirmede bulunan Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Lideri İsmail Demir, bir uçak mühendisi olarak bu türlü bir uçak üretim sürecinde bulunmanın kendisi için bir hayal olduğunu belirterek şu sözleri kullandı:
“Rabbime şükrediyorum ki bu sürecin içinde yer alabildik. Birinci üniversiteye başladığım günden itibaren bu türlü bir günü yaşama hayali vardı. İnşallah sonun başlangıcına geldik. Bu işin birinci perdesini açıyoruz. İşimiz, uçağımız başarılı biçimde misyon yaptığı vakit nihayete ermiş olacaktır. Biz perdeyi açtık lakin önümüzde daha çok yol var. Siz çalışanların da evlatlarınıza, tahminen de torunlarınıza söyleyeceğiniz bir öykünüz olacak. ‘Türkiye’nin birinci jet muharip uçağını yapan grubun içindeydik.’ diyeceksiniz.”
SANAYİNİN LOKOMOTİFİ BİR PROJE
Projenin tıpkı vakitte endüstriyi çeken bir lokomotif olduğunu lisana getiren Demir, “Onlarca alt sistemle ilgili yan sanayi ve teknolojimizi hareketlendirmiş durumdayız. Bu seyahatte inşallah daima birlikte gideceğiz.” diye konuştu.
Şirket çalışanlarının edindiği deneyimin bütün Türkiye’ye yayılacağını ve yalnızca havacılık değil birçok alanda buradaki teknolojilerin tetiklediği eserlerin ülkeyi öteki boyutlara taşıyacağını vurgulayan Demir, “İşimiz daha bitmedi, çok işimiz var. Bu iş gönül, yürek işi, yüreğimizi koyarak, aklımızı, zekamızı birleştirerek biz de bu kızıl elma seyahatinde daima bir arada muvaffakiyete ulaşacağız. İnşallah Türkiye Yüzyılı’nı daima bir arada inşa edeceğiz. Cumhurbaşkanı’mız Sayın Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde 2023 amaçlarımıza ulaşmak için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz.” dedi.
YER TESTLERİNE BAŞLAYACAK
TUSAŞ İdare Heyeti Lideri Rafet Bozdoğan da projeyi 18 Mart’a yetiştirmeyi hedeflediklerini belirterek, “Projede çok kıymetli ve kritik bir eşiğe geldik. İnşallah silahlı kuvvetlerimizin beklentilerini çok süratli biçimde karşılayacak hale geliriz. Güç ve büyük bir proje. İnşallah 18 Mart’ta hangardan motoru çalışarak çıkartmış olacağız. İnşallah 18 Mart’ta daha büyük iştirakle bu projemizin hangardan çıkarılmasını görmüş oluruz.” tabirlerini kullandı.
TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil de onur duydukları bu projede Türkiye’nin birinci Ulusal Muharip Uçak’ını yaptıklarına dikkati çekerek, “Uçağı yaptık aslında. Biz aslında uçak yapmıyoruz uçak yapacak şirketi inşa ediyoruz. 13 binden fazla çalışanımız var. Tesisler çabucak hemen ortaya çıktı. Bu şirket bundan sonra her türlü uçağı da yapar. Bundan sonra hangardan çıkıştan sonra yer testlerine başlayacak ve uçuşa da kendisini hazırlar. ” diye konuştu.
Milli Muharip Uçak prototipinin modülleri sonuncu montaj çizgisine taşınırken, Demir, otomatik matkap ünitesini kullanarak montajı gerçekleştirdi. Montajın akabinde da iştirakçiler anı panosunu imzaladı.
SIRADA ÖBÜR KADEMELER VAR
Tamamen dünya standartlarında üretimin ön planda tutulduğu Ulusal Muharip Uçak Projesi’nin birinci prototipinde yaklaşık 6 bin 500 yapısal kesim ve 30 alt sistemin yer alması hedefleniyor. Projenin fazlar halinde geliştirilmesi ve daha sonraki prototip ve seri üretim kademelerinde alt sistemlerin artırılması öngörülüyor.
Bir sonraki evrede kullanılacak olan Yıldırım Test Tesisi’nin suram faaliyetlerinin büyük oranda tamamlandığı projede, Demir Kuş (Iron Bird) ve sistem entegrasyon laboratuvarlarının heyetim faaliyetleri de başladı.
2023-2029 devrinde Ulusal Muharip Uçak Projesi’nde yeni kademelerin (detay tasarım ve kalifikasyon fazı) başlatılması planlanıyor. Bu süreçte birinci uçuşun gerçekleştirilmesi, geliştirme test uçakları ve tam uzunluk yapısal test uçaklarının üretilmesi hedefleniyor.