Türkiye İstatistik Kurumu, 2021 yılına ait kültür iktisadı ve kültürel istihdam bilgilerini açıkladı. Buna nazaran, kültür harcamaları geçen yıl bir evvelki yıla nazaran yüzde 31,8 artarak 79 milyar 530 milyon 334 bin liraya yükseldi.
Kültür harcamalarının, gayrisafi yurt içi hasılaya oranı 2021’de yüzde 1,1 olarak gerçekleşti. Toplam kültür harcamaları içinde genel devlet harcamalarının hissesi yüzde 52,4 oldu.
Genel devlet harcamaları içindeki kültür harcamaları geçen yıl bir evvelki yıla kıyasla yüzde 25,1 artarak 41 milyar 698 milyon 592 bin liraya çıktı. Harcamaların yüzde 72,2’si merkezi devlet bütçesinden gerçekleştirildi. Genel devlet kültür harcamalarında en yüksek hisse yüzde 17,8 ile mimarlık alanında oldu.
Hane halklarının geçen yıl gerçekleştirdiği toplam kültür harcamasının dağılımına bakıldığında, televizyon ve ekipmanı masraflarının yüzde 20,5, kablolu/özel TV yayın hizmetlerine ödenen fiyatların yüzde 15,7 ve data süreç ekipmanlarının yüzde 15,5 hisseye sahip olduğu görüldü.
Girişimlerin cirosu 145 milyon liranın üzerinde
Kültürel kesimlerde faaliyet gösteren teşebbüslerin cirosu geçen yıl 2020’ye kıyasla yüzde 61,4 artarak 145 milyar 186 milyon 559 bin lira olurken, faktör maliyetiyle katma bedeli yüzde 64,1 artarak 27 milyar 846 milyon 992 bin lira olarak kayıtlara geçti.
Katma pahanın yüzde 20,9’u kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması, yüzde 13,3’ü sinema sineması, görüntü ve televizyon programları yapımcılığı, ses kaydı ve müzik yayımlama faaliyetleri ve yüzde 12,3’ü mücevher ve gibisi eşyaların imalatı alanında faaliyet gösteren teşebbüslerce üretildi.
Mal ihracatı 87,3 milyar lira
Kültürel mal ihracatı kelam konusu devirde yüzde 110,6 artarak 87 milyar 36 milyon 925 bin liraya yükseldi. Kültürel mal ithalatı bir evvelki yıla nazaran yüzde 29,8 artarak 37 milyar 817 milyon 263 bin lira oldu. Kültürel mal ihracatının toplam mal ihracatı içindeki hissesi 2021 yılında yüzde 4,3 olurken, kültürel mal ithalatının toplam mal ithalatı içindeki hissesi yüzde 1,6 olarak gerçekleşti.
İstihdam arttı
Kültürel istihdam 2021 yılında 2020 yılına nazaran yüzde 8,4 artarak 642 bin kişi oldu. Kültürel istihdamda olanların yüzde 63,1’i 30-54 yaş kümesinde, yüzde 28,8’i 15-29 yaş kümesinde, yüzde 7,9’u ise 55 ve daha üst yaş kümesinde yer aldı.
Kültürel istihdamda olanların yüzde 40,2’sini yükseköğretim mezunları, yüzde 36,4’ünü lise altı eğitimliler, yüzde 23,4’ünü ise lise ve dengi meslek okulu mezunu olanlar oluşturdu.
Kültürel istihdamda olanların, yüzde 60,4’ü fiyatlı, maaşlı yahut yevmiyeli çalışırken, yüzde 39,6’sı patron, kendi hesabına çalışan yahut fiyatsız aile emekçisi olarak belirlendi. Kültürel istihdamda olanların yüzde 74,1’i tam vakitli çalışırken, yüzde 25,9’u yarı vakitli çalıştı. Kültürel istihdamda yer alan şahısların haftalık ortalama olağan çalışma müddeti 38,7 saat oldu.
Kültürel istihdamın yüzde 89,3’ünü kültürel meslek alanlarında, yüzde 10,6’sını ise kültürel olmayan meslek alanlarında çalışanlar oluşturdu. Kültürel istihdamda olanların yüzde 40’ını el sanatları çalışanları, yüzde 19,9’unu mimar, planlamacı ve dizayncılar, yüzde 8,4’ünü sanat ve kültür ile ilgili yardımcı profesyonel meslek mensupları, yüzde 7,9’unu ise yaratıcı sanatkarlar ve sahne sanatkarları oluşturdu.
Mimarlık ve uzmanlaşmış dizaynın hissesi yüzde 10,7
Kültürel istihdamın yüzde 27,9’u kültürel faaliyet alanlarında, yüzde 72’si ise kültürel olmayan faaliyet alanlarında çalışıyor.
Kültürel faaliyet alanlarına nazaran, mimarlık ve uzmanlaşmış tasarım faaliyetlerinde çalışanların toplam kültürel istihdam içindeki hissesi yüzde 10,7, yaratıcı sanatlar, şov sanatları ve cümbüş faaliyetlerinde çalışanların hissesi yüzde 4,2, programcılık, yayıncılık ve haber ajanslarının faaliyetlerinde çalışanların hissesi ise yüzde 4 oldu.