Almanya’daki Toplumsal Medya Maddesine, ‘nefret içerikli telaffuzlar, terör propagandası ile mücadele’ biçiminde övgüler dizen Deutsche Welle, Türkiye’de nefret söylemi ve dezenformasyonla çaba için görüşülen, basın, toplumsal medya ve internet haberciliğine ait düzenlemeyi ‘sansür‘ olarak niteledi.
Almanya’nın memleketler arası yayıncısı Deutsche Welle’nin (DW) Türkçe yayın yapan haber sitesi, Almanya’da dezenformasyon ve nefret telaffuzuna karşı yürürlüğe giren maddeyi, övgüyle servis etmişti.
DW haberinde, Alman Meclisi’nde onaylanan yasanın, toplumsal paylaşım sitelerine nefret içerikli paylaşımlarla uğraş konusunda daha sıkı sorumluluklar yüklediği söz edildi.
Haberde Facebook, Twitter üzere toplumsal paylaşım sitelerinin, artık platformlarında nefret içerikli telaffuzlar, terör propagandası yapan paylaşımlar ve palavra haberlerle daha sıkı çaba etmek zorunda olduğu belirtildi.
TÜRKİYE’DEKİ EMSAL DÜZENLEME ‘SANSÜR’ BİÇİMİNDE SERVİS EDİLDİ
Kamuoyunda “dezenformasyonla çaba düzenlemesi” olarak bilinen Basın Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi TBMM’de görüşülüyor.
Düzenleme ile, kamuoyuna gerçek bilgilerin ulaşması, nefret telaffuzunun önüne geçme, terör örgütlerinin propaganda ve toplum huzurunu bozma hedefli dezenformasyon yayma eforlarının engellenmesi amaçlanıyor.
Almanya’daki benzeri düzenlemeden övgüyle kelam eden DW, Türkiye’deki düzenlemeyi, düzenlemenin terslerinin ağzıyla servis etti. Haberde, düzenlemeye ait bilgi ve doküman yer almazken, “AK Parti ve MHP’nin hazırladığı teklif birçok açıdan tartışmalı. Tasarıya nazaran, halk ortasında kaygı, telaş ve panik yaratacak haberler yaymak, üç yıla kadar mahpusla cezalandırılacak.” sözleri yer aldı.
Haberde, düzenlemedeki ‘kamu yararı’ görmezden gelinirken, kimi meslek kümelerinin ‘yalan haber’ yerine ‘istenmeyen haber’ nitelemesi ön plana çıkarıldı, kabahat teşkil edebilmesi gereken koşula değinilmedi.
SUÇUN ŞARTLARI
Yeni düzenlemeye nazaran, yanlış bir bilgi paylaşmak, siyasi tenkit yapmak, hükümete dönük gerçek olmayan isnatlarda bulunmak hata sayılmayacak. Tabir ve basın özgürlüğü kapsamında kalacak açıklamalara, haberlere de ceza verilmesi kelam konusu değil.
Düzenlemede dezenformasyonun cürüm teşkil edebilmesi için bu 5 koşulun ‘bir ortada gerçeklemesi’ gerekiyor.
1. Haber ya da paylaşımın gerçeğe ters olması
2. Yayılan haberin iç-dış güvenlik, kamu sistemi ve genel sıhhat ile ilgili olması
3. Yayılan haberin halkta dehşet, panik ve kaygı oluşturması saikiyle hareket edilmesi
4. Bilginin aleni olarak paylaşılması
5. Bilginin taammüden yayılması lazım.
Örneğin, yanlış bilgi içeren bir toplumsal medya paylaşımının gerçek sanılarak paylaşılması katiyen kabahat teşkil etmeyecek. Tekrar dehşet, panik, telaş oluşturmayan bir haber bu kapsamda değerlendirilmeyecek. Güvenlik, kamu sistemi ve genel sıhhat dışındaki haberler de (örneğin siyaset, adalet vb. alandakiler), düzenlemenin kapsamına girmiyor.