“Meme Kanseri Farkındalık Ayı” hasebiyle Sıhhat Bakanlığından edinilen bilgiye nazaran, göğüs kanseri, Türkiye’de ve dünyada bayanlarda en sık görülen ve en çok vefata neden olan kanserler ortasında birinci sırada yer alıyor.
Dünya Sıhhat Örgütünün (DSÖ) 4 Şubat 2021’de açıkladığı son bilgilerde de bu kanser türünün tüm yeni teşhis konulan kanserlerin yüzde 11,7’sini oluşturduğu ve bu oranla birinci sıraya yükseldiği bildirildi. En sık görülen kanser çeşitleri içinde göğüs kanserini yüzde 11,4 ile akciğer, yüzde 10 ile kalın bağırsak, yüzde 7,3 ile prostat, yüzde 5,6 ile de mide kanseri izliyor.
Sağlık Bakanlığı, göğüs dokusunda yer alan hücrelerin denetimsiz çoğalması ile ortaya çıkan göğüs kanserine karşı ülke genelinde kapsamlı tarama programları yürütüyor. Bu taramalarla hastalığın erken evrede teşhisi ve tedavisine imkan sağlanıyor.
Kanser Randevu Sistemi aile tabiplerinin kullanımına açıldı
Türkiye’de göğüs, kolorektal ve serviks kanserleri taramaları Toplum Sıhhati Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM), Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM) ile Aile Sıhhati Merkezleri tarafından fiyatsız yapılıyor. Ayrıyeten 41 taşınabilir araçla da kanser tarama hizmeti veriliyor.
Bakanlık, vatandaşların kanser taramalarına iştirakini artırmak ve fiyatsız tarama hizmetlerinden daha fazla kişinin faydalanmasını sağlamak gayesiyle pilot uygulama olarak hayata geçirilen Kanser Randevu Sistemi’ni bir müddet evvel Türkiye genelindeki aile tabiplerinin kullanımına açtı.
Bu sistemle aile tabipleri, amaç nüfuslarındaki bireyleri arayıp kanser taramasına davet edecek. Taramayı kabul edenlere taramanın yapılabileceği merkezler hakkında bilgi verilip, randevuları oluşturulacak. Randevu bilgileri şahısların cep telefonlarına SMS’le de iletilecek.
6 ayda 4 milyon kanser taraması yapıldı
Sağlık Bakanlığı verilerine nazaran, Kovid-19 salgınının tesirlerinin azalmaya başladığı 2021’de 4,4 milyon kanser tarama hizmeti verilirken, bu yılın yalnızca birinci 6 ayında 4 milyon tarama gerçekleştirildi. Bunların yaklaşık 1,3 milyonunu göğüs kanseri taramaları oluşturdu.
Tüm kanserlerde olduğu üzere göğüs kanseri riskinin azaltılmasında da sağlıklı beslenme, tertipli fizikî aktivite, kilo denetimi, sigara ve alkol kullanımından uzak durma büyük değer taşıyor.
Ayrıca, emzirmenin göğüs kanserinden koruduğuna dair birçok çalışma bulunduğu için tüm annelerin bebeklerini en az 2 yıl emzirmeleri öneriliyor.
Kadınlarda erkeklerden 100 kat daha fazla göğüs kanseri görülüyor
Meme kanserinde ömür biçimiyle bağlantılı değiştirilebilir risk faktörleri içinde fazla kilolu ya da obez olmak, kâfi fizikî aktivite yapmamak, sigara içmek, hiç doğum yapmamış ya da birinci doğumunu 35 yaşından sonra yapmış olmak, menopoz sonrası 2 yıldan uzun mühletle hormon ilacı kullanmak ve alkol tüketimi sıralanıyor.
Kadınlarda erkeklerden 100 kat daha fazla göğüs kanseri görülüyor. Ayrıyeten bilhassa 40 yaş ve üzerinde göğüs kanseri riski artıyor. BRCA1, BRCA2 genlerine sahip olmak, ailede göğüs kanseri hikayesinin bulunması, erken adet görmeye başlanılması, menopoza 55 yaşından sonra girilmesi, göğse radyoterapi alınması riski artıran etkenler ortasında yer alıyor.
Meme kanserinde hayat biçimiyle değiştirilebilen risk faktörlerinin ortalama yüzde 62,8, değiştirilemeyen risk faktörlerinin ise yüzde 37,2 olarak saptandığı belirtiliyor.
40-69 yaş ortasındaki bayanlar iki yılda bir mamografi çektirmeli
Kadınların 20 yaşından itibaren her ay nizamlı olarak kendi göğüs muayenelerini yapmaları, bu bölgede oluşabilecek değişikliklerin erken fark edilmesini sağlıyor. 40-69 yaş ortası bayanlara ise yılda bir defa göğüs muayenesi için doktora gitmeleri, iki yılda bir de mamografi çektirmeleri tavsiye ediliyor. Bu yaş kümesindeki bayanların mamografi ile taramaları fiyatsız olarak gerçekleştiriliyor.
Her hastanın tedavisi farklılık gösteriyor ve tedavi kararında hastalığın yeri, evresi, hastanın yaşı ve öteki sıhhat sıkıntılarının olup olmaması üzere birden fazla faktör rol oynuyor.
Meme kanseri tedavisinde bilhassa hastalık erken teşhis edildiğinde yüzde 90 yahut daha yüksek hayatta kalma başarısı yakalanıyor. Tedavide cerrahi, ışın tedavisi (radyoterapi) ve ilaç tedavisi (kemoterapi) üzere farklı seçenekler uygulanıyor.
Memede yahut koltuk altında ağrısız vakitle büyüyen bir yumru, göğüs yahut göğüs ucunda ağrı, akıntı, kaşıntı, göğüste portakal kabuğu görünümü üzere belirtilerde kesinlikle bir genel cerrahi uzmanına muayene olunması gerekiyor.
Bakanlık Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü Kanser Dairesi Başkanlığı web sitesinden göğüs kanseri ve öbür kanserler için dokümanlara ulaşılabiliyor, ayrıyeten “Hangi Tarama Bana Uygun” linki üzerinden en yakın tarama merkezleri hakkında bilgi alınabiliyor.