Hattat Râkım Efendi (1758-1826) Ünye doğumlu olması hasebiyle Ünyeliler Derneği (ÜNDER) ve Ünyeliler Sıhhat Eğitim Kültür Sanat ve Dostluk Vakfı (ÜNSEV) tarafından tertip edilen yâd programı 25 Mart 2023 Cumartesi günü ikindi namazını müteakip Hattat Râkım Efendi’nin sevenlerinin iştirakiyle icra edildi.
Programa sanat tarihi profesörü, hattat Hüsrev Subaşı, ÜNDER’in başkanlığını yapan içişleri eski bakanı İdris Naim Şahin, Musa Hamarat ve mevcut idare heyeti lideri İsa Gümüş ve ÜNSEV lideri Ayhan Doğan iştirak etti. Yeniden ÜNDER ve ÜNSEV mensuplarından Ragıp Baras, Sebahattin Yıldız, Hasan Mollaahmetoğlu, İbrahim Hamarat, İsmail Başaran, Abdullah Ballı, İdris Güney, Mustafa Altun, Mehmet Arslan, Haluk Doğan ve derneğin başka pek çok müdaviminin yanı sıra Hattat Râkım Efendi’nin Karagümrük’te meskun komşuları, sevenleri de katıldı.
Hattat Râkım Efendi için zevcesi Emine Hanım tarafından inşa ettirilen Râkım Efendi Medresesi ve Türbesi uzun yıllar içinde ziyan görmüş hâlde idi. Ünyeliler Sıhhat Eğitim Kültür Sanat ve Dostluk Vakfı’nın (ÜNSEV) tahsisinde bulunduğu süreç boyunca sanat tarihi araştırması ve arkeolojik hafriyatlar yaptırılarak bu yerin ihyâsı gündeme gelmişti. ÜNSEV tarafından hazırlattırılan/önerilen projelerin 4 Numaları Tabiat Varlıklarını Müdafaa Bölge Şurası tarafından tasdiklenmesiyle ve vakfın teşebbüsleri sonucunda İstanbul Büyükşehir Belediyesi marifetiyle türbenin ihyâsı ve medresenin tekrar inşası 2019 yılında tamamlanmıştı.
ÜNDER Lideri İsa Gümüş ve ÜNSEV lideri Ayhan Doğan yaptıkları konuşmalarda, medrese ve türbenin ihyâsına atıfta bulunarak Hattat Râkım Efendi’nin bilinmesinin ve hatırda tutulmasının milletimizin manevi pahalarını ve toplumsal hafızamızı canlı tutmak açısından ne derece önemli olduğunu vurguladılar. Bu gayeyle, ziyan görmüş bulunan türbenin onarımı ve yıkılan medresenin yine inşa edilmesi için uzun yıllar süren bir efor ve ısrar ile uğraş edildiğini hatırlatarak türbenin ziyarete açık tutulması konusunun ehemmiyetine dikkat çektiler. Bu prestijle, yâd programının her sene tekrarlanarak klasik bir mahiyete bürünmesi gerektiğinin altını çizerek tertip edilmesi konusunda derneğin ve vakfın üzerine düşeni yapacağını lisana getirdiler.
Hattat Râkım Efendi’nin klâsik İslâm sanatları ve özelde de çizgi sanatları tarihi açısından çok mümtaz bir yeri olduğunu tabir eden Prof. Dr. Hüsrev Subaşı, bunun medeniyetimizin bütünlüğü dahilinde anlaşılması ve kıymetlendirilmesi gerektiğini belirttiği konuşmasında şunları söyledi:
“Bu medeniyet kolay doğmadı, kolay büyümedi. Onda Mustafa Râkım üzere temayüz etmiş, mümtaz şahsiyetlerin kültürel, askeri, siyasi, ilmi emekleri var, ömürleri var. Mustafa Râkım kim? Ünye’de doğmuş, ağabeyi İsmail Zühdî, o da Edirnekapı’da medfun. O da büyük hattat. Hattat Râkım Ünye’den buralara geliyor, eğitim alıyor. İsmail Zühdî ağabeyidir ve o da kendi üzere hattattır. Temelinde Hattat Râkım’ın hocasıdır birebir vakitte, Râkım ondan icazet alıyor. Ve o kadar geliştiriyor ki, biz İslam sanatları tarihinde sınır sanatını ikiye ayırıyıoruz. Râkım öncesi ve Râkım sonrası diyoruz. O denli bir köşe taşı ki, Râkım’a kadar çizginin bir gelişimi doğal ki var fakat Râkım’dan sonra işin rengi, hali, derinliği, estetik seviyesi, her şeyi değişiyor. Bilhassa celî dediğimiz büyük yazılarda. Camiileri süsleyen iri yazılarda. İri yazılarda ayrıntılar daha değer kazanır. O ayrıntıların nasıl yazıldığı çok daha değer arz eder. Bu da işi daha da sıkıntı kılıyor ve daha sanatlı hâle getiriyor. Bunlara ömrünü vermiş bir insan, o kadar hoş yazıyor ki..Harflerin kendi biçimsel hoşluğu ötesinde onları istiflemenin getirdiği başka bir kıymet var. Natürel bu sefer hattatlar Mustafa Râkım üzere yazmaya başlıyor…Hattat Râkım tıpkı vakitte büyük bir tuğrakeş. Son devir Osmanlı tuğralarına da apayrı bir biçim ve boyut kazandırıyor ve bu alanda sanatıyla belirleyici oluyor.
Dolayısıyla Hattat Râkım yalnızca bizim tarafımızdan değil bütün İslâm dünyası tarafından da sınır sanatları bahis olunca bilinen bir isim. Çok yıllar evvel bu türbeye yabancı meslektaşlarımı getirmiş ve Hattat Râkım’dan bahsetmek istemiş idim. Ancak türbe kapalı ve içler acısı bir hâlde idi. Bu üzücü durumu bir vesileyle Ünyeli hemşehrileriyle, sizlerle bir ortaya geldiğimizde gündeme getirmiş idik. Sonra sizler dikkate alıp yıllar süren bir çaba gösterdiniz ve başka kurumların da dahliyle bu yer ihyâ edildi. Bundan mutluyuz ve Hattat Râkım’ı her daim hatırlamaya, onunla birlikte medeniyet kıymetlerimizi hatırlamaya vesile olmasını temenni ediyoruz.”
Kur’an tilavetinin akabinde Vize müftüsü İbrahim Hamarat’ın yaptığı duaya daima bir ağızdan “amin” denilerek yâd programı nihayete erdi.