Dünya ve Türk halter tarihine ismini altın harflerle yazdıran efsane atletler ortasında yer alan olimpiyat, dünya ve Avrupa şampiyonu “Cep Herkülü” lakaplı Naim Süleymanoğlu’nun vefatının üzerinden 5 yıl geçti.
Bulgaristan’ın Kırcaali kentinin Ahatlı köyünde 23 Ocak 1967’de dünyaya gelen Naim Süleymanoğlu, haltere başlamasıyla ilgili bir tabirinde “9 yaşındayken halter antrenörüm Hilmi (Pekünlü) Hoca beni keşfetti, böylelikle haltere başladım. O vakitler Bulgaristan’dan dünya ve olimpiyat şampiyonu atletler çıkıyordu, ben de şampiyon olmak istedim.” demişti.
Tarihin unutmadığı Naim Süleymanoğlu, 14 yaşındayken Bulgaristan’da gençler ve yıldızlar şampiyonu olurken, 15 yaşındayken 1982’de Brezilya’da düzenlenen Gençler Dünya Şampiyonası’nda birinci dünya şampiyonluğunu elde etti ve “En genç dünya rekortmeni” unvanına ulaştı.
1983’te Büyükler Dünya Halter Şampiyonası’nda birinci olan Naim Süleymanoğlu, 1983-1986 yılları ortasında gençlerde 13, büyüklerde 50 rekor kırdı, 1984, 1985 ve 1986’da dünyada yılın haltercisi seçildi. ABD’de 1983’te gerçekleştirilen “Rekortmenlerin Turnuvası”na katılan Naim Süleymanoğlu, burada dünya rekorunu kırmasıyla kendisine ABD tarafından “Cep Herkülü” lakabı layık görüldü.
1984 Los Angeles Olimpiyatları’na Bulgaristan’ın da Sovyetler Birliği ile boykot etmesi nedeniyle katılamadı. Bu devirde Bulgaristan Hükumetinin “Soya dönüş operasyonu” kapsamında Türk isimlerini yasaklaması nedeniyle ismi Naum Şalamanov olarak değiştirildi.
Öte yandan Naim Süleymanoğlu, 1984 yılında silkme kategorisinde beden tartısının 3 katını kaldıran ikinci halterci olarak tarihe geçti.
Türkiye’ye gelişi
Türkiye’ye gelişini, kendi sözüyle “Türkiye kaçışını”, 1980’li yıllarda Bulgaristan’da yaşayan Türklere yapılan zulümlerin dünyaya duyurulması ve bitirilmesine yönelik bir teşebbüs halinde açıklayan Naim Süleymanoğlu, o yıllarda Bulgaristan’da Türklerin asimilasyona maruz kaldığını dünyaya duyurmuştu.
“Cep Herkülü”, Türkiye’ye geliş süreciyle ilgili, “Türklere karşı yapılan zulümleri kabullenmem mümkün değildi. Türkleri yok sayanlar için ter dökmek istemiyordum. Türkiye’ye iltica edecektim. 1985-1986 şubat ayı sonuna kadar bütün Türklerin isimleri değiştirildi. Artık adım; Naum Shalamanov’du. 1986’da Avustralya’nın Melbourne kentinde düzenlenen Dünya Halter Şampiyonası’nda birinci oldum. Şampiyonanın sonunda 10 Aralık 1986’da verilen akşam yemeğinde beni Türk Konsolosluğuna götürecek şahıslarla tanıştım.” açıklamasında bulunmuştu.
1986’da Avustralya’da Türk Büyükelçiliğine sığınarak iltica eden Naim Süleymanoğlu, başarılı bir operasyonla Avustralya’dan uçakla Londra’ya geçti. Akabinde devrin başbakanı Turgut Özal’ın gönderdiği özel uçakla Türkiye’ye getirilen Naim Süleymanoğlu, Ankara’da coşkulu bir karşılama ve basın toplantısıyla birinci sefer Türk halkının karşısına çıktı.
“Cep Herkülü”nün 1988 Seul Olimpiyatları’na Türkiye ismine katılabilmesi için Türk hükümetince Bulgaristan’a 1 milyon dolar ödenerek gerekli süreçler yapıldı. O tarihten itibaren Naim Süleymanoğlu, şampiyonalarda Türkiye ismine gayret etti. Merhum Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın ödemeyle ilgili, “Naim bize onu kat ve kat ödedi. Dünyada Türklerin reklamını yaptı.” dediği, böylelikle pürüzlerin aşıldığı kayıtlara geçti.
Naim Süleymanoğlu’nun Türkiye’ye kaçması ile Bulgaristan’da yaşayan Türklere zulmedildiği, sünnetin yasaklandığı, sünnet yaptıranlara mahpus cezası verildiği, mezar taşlarındaki isimler nedeniyle mezarların dahi yıkıldığı dünya kamuoyuna duyuruldu.
1988 Seul, 1992 Barselona ve 1996 Atlanta Olimpiyatları’nda şampiyon oldu
Dünyanın efsane atletleri ortasına yerleşen Naim Süleymanoğlu, Güney Kore’de düzenlenen 1988 Seul Olimpiyatları’nda erkekler 60 kiloda çaba ederken, 9 dünya, 5 olimpiyat rekoru kırarak şampiyon oldu. Yükünün 3 katından 10 kilo fazlasını (190 kilo) kaldırarak “Dünyanın en yeterli haltercisi” mükafatını kazanan “Cep Herkülü”, bunu dünyada başaran tek atlet olarak tarihe geçti.
Naim ayrıyeten, silkmenin yanı sıra koparmada da 152,5 kilo kaldırarak toplamda 342,5 kiloya ulaşıp, dünya ve olimpiyat rekorları kırdı.
Bu tarihte olimpiyatlarda güreş dışında Türkiye’ye birinci altın madalyayı getiren atlet olarak tarihte yerini aldı.
Naim Süleymanoğlu, 1992’de de Memleketler arası Halter Basın Kurulu tarafından dünyanın en yeterli sportmeni ilan edildi.
Milli halterci, 1988 Seul, 1992 Barselona ve 1996 Atlanta Olimpiyatları’nda birinci olarak, üst üste 3 olimpiyat altın madalyasıyla podyuma çıktı. Naim Süleymanoğlu, mesleğinde ayrıyeten 7’şer defa dünya ve Avrupa şampiyonluğuna ulaşırken, 46 dünya rekoruna imza attı.
1996’da haltere orta veren Naim Süleymanoğlu, sonrasında katıldığı 2000 Sydney Olimpiyatları’nda başarılı olamadı ve faal spor hayatına veda etti. Efsane atlet, Sydney’e kadar 24 yıl boyunca halterde bir numara olarak isminden kelam ettirdi.
Time mecmuasına kapak olan birinci Türk sporcu
1988 Seul Olimpiyatları’nda 9 dünya, 5 olimpiyat rekoru kıran ve “Dünyanın en uygun haltercisi” seçilen Naim Süleymanoğlu, 3 Ekim 1988’de “Everybody Wins” başlığıyla Time mecmuasına kapak oldu.
O yıl Avrupa Halter Şampiyonası’nın akabinde devrin ABD Lideri Ronald Reagan tarafından Beyaz Saray’a davet edilen Naim Süleymanoğlu, teklif edilen ABD vatandaşlığını ise reddetmişti.
Naim Süleymanoğlu, 2000 yılında Milletlerarası Halter Federasyonunda (IWF) dünyanın en genç asbaşkanı oldu. 2012 Londra Olimpiyat Oyunları kapsamında ismi, Londra metrosundaki bir istasyona verildi. 2018 yılında Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından Çankaya’da bir caddeye de “Naim Süleymanoğlu” ismi verildi.
Hayatını anlatan sinema: “Cep Herkülü: Naim Süleymanoğlu”
Türk spor tarihine damga vuran Naim Süleymanoğlu’nun hayatını anlatan, direktörlüğünü Özer Feyzioğlu’nun yaptığı, senaryosunu Barış Pirhasan’ın Naim Süleymanoğlu’nun kardeşi Muharrem Süleymanoğlu’nun anılarını içeren ‘Kardeşim Cep Herkülü’ kitabından yola çıkarak yazdığı “Cep Herkülü: Naim Süleymanoğlu” isimli sinema, 22 Kasım 2019’da seyirciyle buluştu.
Filmde Naim Süleymanoğlu’nun, 1970’li yıllarda 10 yaşındayken halterle tanışmasından başlayarak 1988 yılındaki Seul Olimpiyatlarına kadar geçen yılları anlatılıyor.
Efsane ulusal halterci, 18 Kasım 2017’de tedavi gördüğü hastanede karaciğer yetmezliği nedeniyle 50 yaşında hayata veda etti. 28 Eylül 2017’de hastaneye kaldırılan Naim Süleymanoğlu ile yakından ilgilenen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 9 Ekim 2017’de hastanede efsane sporcuyu ziyaret etmişti.
19 Kasım 2017’de İstanbul Fatih Mescidi’nde kılınan cenaze namazına siyaset, iş ve spor topluluğundan çok sayıda kişinin yanı sıra faal spor yaptığı devirde en büyük rakibi olan Yunan Valerios Leonidis de katıldı.
Naim Süleymanoğlu, 5 yıl evvel Edirnekapı Mezarlığı’nda ebediyete uğurlandı.